Có nên cho trẻ học toán tư duy không? – Giải đáp TẤT TẦN TẬT

Cho bé yêu tiếp xúc và làm quen với toán tư duy từ sớm đang là sự lựa chọn của hầu hết các ba mẹ mong muốn kích thích sự phát triển trí tuệ vượt trội của trẻ. Vậy có nên cho trẻ học toán tư duy không? Những lợi ích mà các phương pháp toán học này đem tới là gì?

Toán tư duy là gì?

Toán tư duy là tên gọi của các phương pháp giải toán học nói chung được áp dụng tư duy logic, sáng tạo, giúp trẻ xử lý các bài toán dễ dàng hơn. Thay vì ghi nhớ từng công thức, học thuộc lòng rồi áp dụng một cách máy móc, với toán tư duy trẻ sẽ được rèn luyện và hiểu được cách giải quyết vấn đề hiệu quả hơn.

Thông qua các con số, phép tính, hình khối thông thường nhưng áp dụng phương pháp học hiện đại, các bé sẽ hiểu rõ bản chất của các tri thức trong toán học từ đó bồi dưỡng, thành thạo nhiều kỹ năng như: làm toán, phân tích, liên tưởng, so sánh, quan sát tư duy logic và giải quyết vấn đề.

So với cách học toán thông thường, toán học có sử dụng tư duy giúp các bé chủ động làm chủ kiến thức, yêu thích việc học hơn:

Toán thông thường: 

• Trẻ học thuộc lòng công thức đã có sẵn trong sách giáo khoa.
• Áp dụng công thức một cách máy móc khi giải bài tập nhưng không thực sự hiểu rõ vấn đề.
• Lệ thuộc vào máy tính cầm tay hay que tính để tính toán.
• Hạn chế khả năng tính nhẩm nhanh của trẻ.

Toán tư duy: 

• Trẻ được chủ động trong quá trình khám phá tri thức, được sử dụng các giác quan, khả năng phân tích, tư duy logic và sự sáng tạo để giải toán.
• Dễ dàng làm quen với các phép tính phức tạp từ 10 con số trở lên.
• Không bị phụ thuộc hay ỷ lại vào các công cụ hỗ trợ như que tính, máy tính để tính toán kết quả.
• Khả năng tính nhẩm, giải bài tập cũng được cải thiện rõ rệt.

Nhiều ba mẹ thường bị nhầm lẫn giữa khái niệm toán tư duy và tính nhẩm. Tuy nhiên, tính nhẩm chỉ là một cách giải toán nhanh trong toán tư duy mà thôi.

Trẻ tuổi nào sẽ bắt đầu thích hợp làm quen với toán tư duy?

Độ tuổi thích hợp nhất để ba mẹ có thể cho trẻ tiếp cận với toán tư duy là khi trẻ được 5 tuổi trở lên. Cho bé làm quen với toán tư duy trước giai đoạn con bước vào lớp 1 sẽ giúp con yêu khỏi bỡ ngỡ và bắt nhịp dễ dàng hơn với các phương pháp học. 

Giai đoạn từ 5 – 11 tuổi là thời điểm vàng để con yêu tập tư duy, nhận thức và kích thích khả năng sáng tạo phát triển của não bộ. Bởi đây là lúc trẻ bắt đầu có những nhận thức đầu tiền, con luôn trong tâm lý tò mò về mọi thứ, ham học hỏi và luôn trong tâm thế sẵn sàng cho việc tiếp nhận nhiều kiến thức mới. Não bộ của trẻ nếu được rèn luyện tư duy thường xuyên sẽ sớm hình thành phản xạ tự nhiên.

Có nên cho bé học toán tư duy không từ sớm không?

Để giải đáp câu hỏi “Có nên cho trẻ học toán tư duy từ sớm không?”, ba mẹ hãy quan tâm nhiều tới những ưu điểm, lợi ích mà phương pháp toán tư duy có thể đem lại cho các bé.

Toán học tư duy được ví như môn “thể thao” tốt cho não bộ của trẻ em bởi nó sẽ làm tăng khả năng rèn luyện, sự tập trung, suy nghĩ tích cực hơn khi cho bé trong suốt quá trình học. Với cách học chủ động khám phá và làm chủ tri thức, con sẽ không còn cảm thấy áp lực với việc học thay vào đó trẻ sẽ hình thành được tư duy giải quyết vấn đề một cách hiệu quả và nhạy bén hơn. 

Dưới đây là một số ưu điểm tuyệt vời khi ba mẹ cho bé tiếp cận sớm với toán tư duy:

• Trẻ hứng thú vào yêu thích môn toán.
• Luôn chủ động suy nghĩ và tìm các giải bài tập, ý thức và tự mình chịu trách nhiệm với kết quả mang lại.
• Hình thành thói quen, khả năng tư duy, logic, lập luận giúp trẻ xây dựng nền tảng toán học từ sớm.
• Toán tư duy giúp trẻ chủ động hơn trong việc quản lý thời gian, ý thức sắp xếp thời gian biểu của mình trong cuộc sống sao cho hợp lý nhất.
• Trẻ hiểu kỹ vấn đề, từ đó lĩnh hội và ghi nhớ tri thức lâu hơn.
• Phát triển khả năng quan sát ở trẻ, cải thiện vấn đề kém tập trung.

Xem thêm: TOP 10 lớp học tư duy cho trẻ em Đà Nẵng được đánh giá CAO NHẤT

Một số phương pháp Toán tư duy nổi tiếng hiện nay

Toán tư duy với bàn phím soroban

Soroban là tên một phương pháp tính nhẩm dựa trên bàn tính cổ có khung gỗ hình chữ nhật dùng để thực hiện các phép tính dựa trên hệ thập phân. 

Phương pháp toán tư duy Soroban giúp trẻ rèn luyện trí thông minh, khả năng tính nhẩm vượt trội khi thực hiện các phép tính số học phức tạp mà không cần dùng đến máy tính. Bên cạnh đó, thông qua việc sử dụng bàn phím Soroban trẻ cũng có thể sử dụng linh hoạt các ngón tay, mắt và tư duy não bộ cùng lúc.

Việc sử dụng thành tạo phương pháp toán học tư duy này sẽ giúp bé tăng khả năng ghi nhớ mạnh mẽ và biết cách áp dụng khi giải quyết các bài toán khác nhau một cách dễ dàng hơn.

Toán tư duy Hoa Kỳ – the Common Core Standards

Áp dụng chương trình tư duy Toán học theo chuẩn US – Common Core Math Standards, các bé sẽ được làm quen với các phép tính đơn giản, dễ hiểu. Phương pháp toán tư duy Hoa Kỳ phù hợp cho các bé từ lớp mầm non đến tiểu học với 5 cấp độ: 

• Tư duy số và các phép toán: Bé được làm quen với các con số, bản chất của các phép tính, rèn luyện khả năng tính nhẩm.
• Phân số: Thông qua hình ảnh trực quan sinh động giúp các bé hiểu được bản chất phân số, các phép tính.
• Đo lường – Thời gian: Trẻ được tìm hiểu các đơn vị đo lường – thời gian, độ dài, diện tích, thể tích, khối lượng, dung tích và tiền tệ… từ đó dễ dàng ứng dụng vào giải bài tập.
• Hình học: Các kiến thức về hình học như khái niệm, thuộc tính, mối liên quan giữa các hình khối sẽ giúp trẻ có thể hiểu và vận dụng trong tính toán chu vi, diện tích.
• Tư duy tổng hợp, giải toán có lời văn: Giúp trẻ hình thành kỹ năng tư duy toán học tổng hợp và áp dụng giải quyết các dạng toán. Ngoài ra, trẻ cũng có cơ hội phát triển các kỹ năng đọc hiểu và phân tích đề bài, dùng tư duy logic để giải toán,…

Với toán tư duy Hoa Kỳ – Common Core Math Standards, các bé được chú trọng rèn luyện khả năng tư duy trừu tượng, định lượng, luyện tập tranh luận, phản biện khoa học,… từ đó áp dụng các kiến thức đã học vào giải quyết các vấn đề đời sống thực tế một cách linh hoạt.

Toán tư duy Kumon

Ra đời bằng tình yêu của một người cha mong muốn con trai mình có thể phát triển tư duy toán học và yêu thích môn học, thầy giáo Toru Kumon đã đích thân biên soạn bộ giáo trình dạy toán tư duy mang tên mình.

Phương pháp toán tư duy Kumon hướng tới việc cá nhân hóa việc học tập dựa trên khả năng tiếp thu của từng bé.

Không chỉ được chủ động nắm bắt tri thức, phương pháp toán tư duy này còn giúp trẻ tập luyện tính tự giác, kỷ luật và kỹ năng quản lý thời gian. Phương pháp học tập này khuyến khích trẻ tự tin chinh phục tri thức, bứt phá và vượt qua giới hạn của bản thân.

Toán tư duy A+

Toán tư duy A+ là phương pháp học chú trọng xây dựng kế hoạch học tập riêng dựa trên nhu cầu, năng lực và tư duy của từng trẻ em. Với cách học này, mỗi bé sẽ được củng cố kiến thức còn yếu, nâng cao kiến thức đã vững.

Phương pháp toán tư duy A+ chú trọng rèn luyện cho các bé:

• Cách tiếp cận tri thức chủ động, không gò bó, cưỡng ép một cách máy móc.
• Rèn khả năng tư duy
• Khuyến khích trẻ sử dụng ngôn từ và khả năng quan sát nhạy bén.

Toán tư duy CPA 

Dựa trên tiêu chuẩn giảng dạy từ Singapore, phương pháp toán tư duy theo tiến trình CPA hướng tới cách dạy cụ thể, gần gũi thông qua hình ảnh trực quan sinh động, liên kết số, mô hình hóa thanh và tính nhẩm.

Thay vì học thuộc các công thức toán học một cách máy móc, các bạn nhỏ sẽ được tư duy, sáng tạo, dựa vào nền tảng đã có để giải quyết bài toán nhanh chóng, hiệu quả.

Toán tư duy theo định hướng cá nhân POMath

Toán tư duy POMath là chương trình phát triển tư duy thông qua việc định hướng cá nhân dành cho bé từ 5-7 tuổi. Được nghiên cứu và phát triển bởi PGS. TS Chu Cẩm Thơ, toán tư duy POMath là công trình đánh dấu sự phát triển toán tư duy tại Việt Nam. Toán tư duy POMath giúp trẻ hình thành khả năng phản xạ tự nhiên, nâng cao tư duy logic toán học.

Ưu tiên việc học trải nghiệm là chủ yếu với các tình huống giáo dục, trò chơi trí tuệ liên quan tới hình toán học,… các bé sẽ được tiếp cận và tìm hiểu các kiến thức mới. Với những trải nghiệm thú vị và gần gũi này, trẻ dần dần hình thành khả năng phản xạ, phát triển tư duy logic.

Một số dạng toán tư duy phù hợp cho trẻ

Mỗi phương pháp toán tư duy sẽ định hướng các bé đến những cách tiếp cận toán học khác nhau. Ba mẹ có thể tham khảo một số dạng bài tập tư duy cơ bản sau.

Bài tập phân biệt hình khối, màu sắc, hình dáng

Phân biệt các hình khối, màu sắc là bài tập căn bản nhất mà ba mẹ có thể hướng dẫn con dựa trên những vật dụng có sẵn trong gia đình. Hãy thử bắt đầu để trẻ làm quen với hình dạng của bình sữa, bát ăn cơm, cốc nước,… Chúng có hình khối nào và mang màu sắc ra sao? 

Ví dụ: Ba mẹ cùng bé khám phá các cuốn sách thiếu nhi được biên soạn về chủ đề phân biệt hình khối, màu sắc, hình dáng,… để cùng con học tập và ghi nhớ.

Nhận biết số

Trẻ nhỏ có thể làm quen với số đếm từ rất sớm, đây cũng được xem là một trong những tri thức đầu tiên để con tiếp cận toán học. Hiểu được điều đó, ba mẹ nên bắt đầu cho bé nhận biết với mặt số ngay từ khi con trong độ tuổi mầm non. Đây sẽ là nền tảng tốt để bé bắt đầu học các phép tính cộng, trừ, nhân, chia sau này. 

Ví dụ: Cho bé học đếm các loại trái cây trong tủ, những đôi dép mà con có, con có bao nhiêu bộ quần áo có màu xanh,…

Tìm quy luật

Dạng bài tìm quy luật là một trong những phương pháp phát triển tư duy cực kỳ hữu hiệu trong Toán học. Bài tập này sẽ giúp trẻ tăng tính tập trung, tư duy tổng hợp, suy luận logic từ đó tìm ra quy luật của vấn đề và giải quyết chúng. Các quy luật đơn giản mà ba mẹ có thể dạy bé đó là: quy luật về số tháng trong năm, số chẵn, số lẻ, số thứ tự,…

Ví dụ: Mẹ hãy đố bé có bao nhiêu bậc thang trong nhà, chúng là số chẵn hay số lẻ?

Mê cung

Giải toán mê cung là dạng toán mới lạ nhưng vô cùng hấp dẫn đối với các bạn nhỏ. Dạng bài này cũng là cách giúp trẻ rèn được tính kiên trì, khả năng quan sát, ghi nhớ, phân tích để có thể tìm được đáp án. 

Ví dụ: Ba mẹ hãy chuẩn bị các bài toán mê cung hấp dẫn chứa các nhân vật hoạt hình mà bé yêu thích để con cảm thấy hứng thú, tò mò với bài học này. 

Ghép tranh

Bài tập ghép tranh là một trong những phương pháp giúp trẻ rèn luyện khả năng quan sát và tư duy nhanh nhạy. Thông qua bài những dạng bài tìm bóng cho đồ vật, con vật hay tìm mảnh ghép còn thiếu của bức tranh,… em bé sẽ cảm thấy hứng thú khi thực hành. Từ sự thích thú ban đầu sẽ khơi dậy tính tò mò, đam mê và kích thích sự tìm tòi, rèn luyện mỗi ngày của trẻ. 

So sánh

Dạng bài so sánh sẽ giúp bé tìm ra sự khác biệt giữa các đồ vật, thông qua đó con có thể biết cách định lượng về những sự vật xung quanh mình. Từ việc làm quen các dạng bài so sánh ít nhiều, cao thấp, lớn bé,… trẻ sẽ có những khái niệm đầu tiên về sự khác biệt giữa các sự vật.

Ví dụ: Ba mẹ có thể đặt cho bé các câu hỏi mang tính so sánh các sự vật như quả nào to hơn, cái cây nào cao nhất, cuốn sách nào mỏng hơn,… để bé được suy nghĩ và tìm ra đáp án.

Bài tập nối

Bài tập nối là dạng bài tập hỗ trợ bé thực hành nhận biết đồ vật, con vật theo một thứ tự nhất định qua đó vừa giúp bé ghi nhớ hình dáng, hình khối, màu sắc và các con số hiệu quả. Bài tập nối rất đa dạng nhưng đều hướng tới mục tiêu rèn luyện trí não và tư duy logic cho trẻ.

Với những thông tin bổ ích mà UPO mang lại, chắc hẳn ba mẹ đã giải đáp được thắc mắc có nên cho trẻ học toán tư duy không. Những phương pháp học toán tư duy hứa hẹn sẽ giúp các bé có được nền tảng Toán học vững chắc, giúp con tự tin khi bước vào lớp 1.

Bên cạnh đó, ba mẹ cũng có thể tham khảo khóa học kỹ năng sống KidUP từ Tổ chức giáo dục UPO để giúp bé định hướng tư duy tự thức đồng thời khai phá vô hạn của chính mình.

Đăng ký khoá học KidUP cho bé NGAY

Tác giả/Tham vấn: LÊ ĐẶNG MINH NHẬT

Founder - CEO Công Ty CP Tiềm Năng Vô Hạn UPO

Thầy Lê Đặng Minh Nhật là nhà đào tạo, nhà nghiên cứu tâm lý giáo dục vời hơn 10 năm giảng dạy và đào tạo hơn 30.000 học viên toàn quốc. Thầy cũng là nhà huấn luyện và tư vấn cho đội ngũ nhân sự và khách hàng của các tập đoàn và doanh nghiệp: FPT, PQC hospitality, J&T express, Amyra, ILA, RMIT, AIA EXCHANGE, Chubb Life, Global Media…

"Giáo dục nào đâu phải là quần áo để khoác lên cho đẹp, bởi giáo dục vốn dĩ là khơi dậy cái đẹp từ bên trong mỗi đứa trẻ" chính là châm ngôn của thầy trong giáo dục con trẻ.