Dạy trẻ kỹ năng sống hợp tác làm sao để trẻ không ỷ lại?

Hiện nay việc giáo dục cho trẻ về các kỹ năng sống, kỹ năng mềm rất được các bậc phụ huynh quan tâm. Ngoài những kiến thức lý thuyết được học trên trường, trẻ cũng nên học thêm về những kỹ năng thực tiễn để áp dụng vào cuộc sống. Kỹ năng sống hợp tác chính là một trong những bài học mà các em nên biết.

Kỹ năng sống hợp tác được hiểu như thế nào?

Kỹ năng sống hợp tác được hiểu là sự kết nối, hỗ trợ của các cá nhân trong cùng một tập thể. Mỗi người đều hướng đến mục tiêu chung, trong quá trình đó ai cũng góp công sức, trên tinh thần đoàn kết để hoàn thành mục tiêu. 

Hầu hết các môi trường đều cần sự hợp tác lẫn nhau. Đối với trẻ em, các lĩnh vực học tập, vui chơi hay khi làm việc gì đó đều được phụ huynh khuyên nhủ để có sự chia sẻ công việc, giúp đỡ lẫn nhau để hoàn thành công việc nhanh chóng và hiệu quả hơn. 

Tại sao hợp tác lại là một trong những kỹ năng được chú trọng nhất để giáo dục trẻ?

Sở dĩ kỹ năng sống hợp tác được đánh giá là quan trọng bởi nó mang lại nhiều lợi ích cho sự phát triển của trẻ em. Khi cùng nhau làm việc, mối quan hệ giữa các thành viên trong nhóm sẽ thân thiết và thắt chặt hơn, từ đó mang lại hiệu quả công việc cao hơn. Thời gian để xử lý vấn đề cũng được rút ngắn lại, đồng thời cùng nhau học hỏi những kiến thức mới lạ từ bạn bè.

Đặc biệt hơn hết, trong quá trình hợp tác, trẻ cũng có nhiều cơ hội hơn để thực hành các kỹ năng khác như kỹ năng lắng nghe, làm việc nhóm, thuyết trình,… 

Những trẻ biết chia sẻ và hợp tác với người khác sẽ có xu hướng năng động và trưởng thành hơn. Ngoài ra các bạn còn có khả năng xử lý tình huống cũng như lãnh đạo một cách hiệu quả. 

Dạy trẻ kỹ năng hợp tác như thế nào cho đúng?

Mỗi một bài học mới đều cần được hướng dẫn rõ ràng và và chính xác, chính vì thế dưới đây là những kỹ năng hợp tác mà các bậc phụ huynh nên biết.

Dạy con đặt mục tiêu và hiểu về mục tiêu chung

Yếu tố cơ bản chính là phải xác định được mục tiêu chung. Đây chính là “kim chỉ nam”, là đích đến chung mà cả nhóm hướng tới, để từ đó định hướng đúng đắn về phương pháp thực hiện.

Bố mẹ nên quan sát để biết được các điểm mạnh cũng như sở thích của bé để đưa ra định hướng hợp lý cho con trẻ. Bố mẹ cũng cần giải thích cho con hiểu trong môi trường tập thể, mọi người cùng làm việc vì một mục đích, chỉ khi hoàn thành được điều đó thì chúng ta mới có thể coi là thành công. Vì vậy trước khi làm việc gì con cũng cần phải đặt mục tiêu rõ ràng. 

Dạy con kỹ năng lắng nghe người khác

Phụ huynh nên dặn con trẻ lắng nghe có thể để mọi người hiểu nhau hơn. Từ đó các thành viên có thể nhận ra những điểm đúng, sai trong ý kiến của mọi người và đưa ra góp ý chính xác. Chính việc lắng nghe cũng giúp bản thân trẻ rút ra các bài học kinh nghiệm và thể hiện sự tôn trọng của mình với người khác. 

Trước tiên bố mẹ hãy trở thành một người biết lắng nghe con cái, có thể nghe bé trò chuyện về những việc đã xảy ra trên lớp, những điều thú vị mà bé học được. Từ đó hướng dẫn cho bé cũng nên làm điều tương tự với bố mẹ và bạn bè. 

Quản trị cảm xúc bản thân

Khi làm việc nhóm chắc chắn không thể nào tránh khỏi những tranh cãi, nhất là khi ở độ tuổi quá nhỏ, các bé sẽ không thể kiểm soát được cảm xúc của mình tốt nhất. Phụ huynh nên dạy các bé nên bình tĩnh lắng nghe, sau đó suy xét tính đúng sai của vấn đề. Việc kiềm chế tốt cảm xúc của bản thân có khả năng nâng cao kỹ năng sống hợp tác với người xung quanh. 

Dạy con cách tương trợ, giúp đỡ người khác

Không chỉ trong làm việc nhóm hay trong công việc mà ở mọi khía cạnh khác trong cuộc sống đều cần có sự tương trợ, giúp đỡ người khác. Điều này dần dần sẽ giúp  các bé hình thành thói quen, có lòng trắc ẩn và thương người. 

Bố mẹ hãy bắt đầu hướng dẫn bé bằng những việc gần gũi trong nhà như lấy đồ giúp người lớn, dìu ông bà đi lại,.. Bố mẹ hãy thực hiện những điều đó trước tiên để con trẻ noi theo. Ngoài ra, khi trên lớp học hay ở ngoài đời, bố mẹ có thể dặn dò con giúp đỡ bạn bè bằng cách cho bạn mượn đồ hoặc giúp bạn học bài,…Khi đã được chỉ dạy và thực hành thành thói quen, chắc chắn các bé sẽ ngày càng tốt hơn.

Kỹ năng quan sát, đánh giá

Đây cũng là một bài học quan trọng trong kỹ năng sống hợp tác. Ba mẹ cần hướng dẫn bé tập làm quen với việc quan sát các tình huống, hành động của người xung quanh để đưa ra nhìn nhận đúng đắn, sau đó có thể học hỏi và hỗ trợ mọi người tốt hơn. 

Trước khi đánh giá ai đó hoặc một việc gì đó, bé nên được bố mẹ dặn dò về việc xem xét tính đúng sai của vấn đề bằng cách bình tĩnh nhìn cách xử lý của mọi người và nắm rõ tình hình hiện tại. Trong những tình huống xảy ra hàng ngày, bố mẹ cũng nên lồng ghép các bài học vào để bé hiểu và dễ hình dung hơn.

Xem thêm: Kỹ năng sống hòa nhập – Bạn có chắc mình đã hiểu đúng?

Kỹ năng giao tiếp

Dạy trẻ hợp tác vui chơi cùng bạn hoặc trong công việc nào đó thì vấn đề giao tiếp với các thành viên khác mạch lạc, để họ có thể hiểu rõ quan điểm của bản thân cũng như mạnh dạn đưa ra ý kiến đóng góp cho công việc chung sẽ là yếu tố bản lề dẫn đến mục tiêu của cả nhóm.

Bằng việc tạo nhiều cơ hội để các bé chia sẻ với bạn bè hoặc chia sẻ với bố mẹ, dần dần chúng có thể làm quen với việc chia sẻ những câu chuyện, cách sắp xếp câu từ để nói và tự tin hơn trước đám đông. Bố mẹ nên khích lệ con mình để bé có thể tích cực luyện tập giao tiếp nhiều hơn. 

Cho con thấy ý nghĩa của hợp tác ngay trong gia đình

Ba mẹ chính là những người gần gũi nhất, là tấm gương để con trẻ noi theo. Vì thế, ngay trong những hoạt động thường ngày, phụ huynh nên cho bé tham gia cùng vào những việc nhẹ nhàng để bé có thể làm quen dần với kỹ năng sống hợp tác ngay cả trong gia đình. 

Việc đơn giản nhất chính là bố mẹ có thể nhờ bé phụ giúp công việc chung trong gia đình phù hợp với bé ví dụ như bảo bé dọn dẹp đồ chơi để nhà cửa sạch sẽ hơn, cùng bé tham gia nấu ăn,… Khi đó bố mẹ cùng đừng quên khen ngợi bé, cho bé thấy việc hợp tác sẽ mang lại hiệu quả và nhiều niềm vui hơn.

Cho con tham gia nhiều hoạt động ngoại khóa, hoạt động xã hội

Việc tham gia các hoạt động ngoại khóa, hoạt động xã hội luôn rất được khuyến khích. Đây là cơ hội để các bé có cơ hội gặp gỡ nhiều bạn bè, giúp bé mạnh dạn hơn và có các bạn đồng hành cùng học tập, thực hành kỹ năng sống hợp tác và các kỹ năng mềm khác. 

Ngày nay nhiều trẻ em ở thành phố chỉ thích chơi game hoặc sử dụng thiết bị hiện đại, điều này không giúp ích được nhiều cho sự phát triển của trẻ. Thay vào đó phụ huynh có thể cho bé tham gia vào những câu lạc bộ sinh hoạt, các lớp học ngoại khóa hay những buổi gặp gỡ bạn bè đồng trang lứa. Tại đây bé sẽ có cơ hội gặp nhiều bạn bè và tham gia các trò chơi vận động, làm đồ thủ công,.. để học hỏi thêm nhiều kiến thức bổ ích. 

Tham gia các trại hè kỹ năng sống

Một trong những cách để dạy trẻ hợp tác vui chơi cùng bạn khác chính là tham gia các trại hè kỹ năng sống. Địa điểm tổ chức có thể là ở các công viên hoặc có điều kiện hơn sẽ là những khu du lịch, những vùng quê trong lành để bé thoải mái tham gia nhiều hoạt động vui chơi tập thể hơn. 

Đây là cơ hội để các bé gặp gỡ nhiều bạn bè, tham gia các trò chơi đội nhóm hoặc hoàn thành các thử thách do người hướng dẫn đề ra. Từ đó các bé có thể học được kỹ năng sống hợp tác cũng như cách làm việc nhóm hiệu quả.

Xem thêm: 5+ Trại hè cho bé ở Đà Nẵng THÚ VỊ và BỔ ÍCH NHẤT 2023

Những lưu ý cho cha mẹ khi dạy con các kỹ năng sống hợp tác

Vừa rồi là những điều phụ huynh cần làm để quá trình học kỹ năng sống hợp tác của trẻ dễ dàng hơn. Tuy nhiên các bậc cha mẹ cũng nên chú ý những điểm sau:

Phân biệt rõ hợp tác – ỷ lại

Hợp tác và ỷ lại là 2 khái niệm khác nhau nhưng nếu không hiểu đúng thì có thể các bé có thể bị nhầm lẫn. Hợp tác chính là mọi người đều cùng nhau góp sức, cùng đồng lòng để hoàn thành nhiệm vụ chung. Còn ỷ lại chính là để người khác làm việc, bản thân lại không cố gắng mà chỉ trông chờ vào người khác. Phụ huynh nên phân biệt rõ để trẻ không bị đi lệch hướng.

Hãy bắt đầu rạch ròi từ những việc nhỏ trong nhà, bố mẹ có thể cùng con dọn dẹp đồ chơi nhưng trách nhiệm chính vẫn phải là của con; khi lớn con tự ăn uống, nhờ bố mẹ chỉ bài nhưng bé không thể lúc nào cùng ỷ lại và sự giúp đỡ của người khác. 

Đừng quên khen ngợi khi con làm tốt

Người ta thường nói làm sai thì phải phạt, và tương tự vậy, nếu hoàn thành tốt thì hãy khen ngợi bé. Đây chính là động lực cũng như là sự công nhận cho những cố gắng của bé, giúp bé có tinh thần học hỏi hơn. 

Mỗi khi bé hoàn thành được việc gì đó, hãy khen bé vì đã làm tốt, cho bé động lực và sự tự tin để có thể làm được những việc khác. Bên cạnh đó bố mẹ có thể tặng quà, dẫn bé đi chơi nếu bé đạt được nhiều thành tích cao. Điều này sẽ giúp bé cảm nhận được thành quả của mình nhận được và có động lực hơn để làm nhiều việc khác.  

Trên đây là những cách để hướng dẫn bé học được kỹ năng sống hợp tác một cách đúng đắn và hiệu quả. Hy vọng bố mẹ đã có thêm cho mình nhiều kinh nghiệm quý báu để giáo dục con tích cực và phù hợp hơn.

Hiện nay có nhiều khóa học hình thành để đào tạo kỹ năng sống cho các bé. Khoá DreamUP là một trong những chương trình TỐT NHẤT hiện nay. Khoá DreamUP sẽ giúp các bé thấu hiểu, định hình được bản thân và định hướng đúng đắn cho tương lai. Biện pháp giáo tục tự thức được chú trọng để bé khám phá bản thân và tìm hiểu dựa vào khả năng suy nghĩ và nhận thức của bản thân. Với các giảng viên chuyên nghiệp, tận tụy với công việc cũng như với các bé.

Bố mẹ hãy đăng ký khoá học DreamUP cho bé TẠI ĐÂY!!!

Tác giả/Tham vấn: LÊ ĐẶNG MINH NHẬT

Founder - CEO Công Ty CP Tiềm Năng Vô Hạn UPO

Thầy Lê Đặng Minh Nhật là nhà đào tạo, nhà nghiên cứu tâm lý giáo dục vời hơn 10 năm giảng dạy và đào tạo hơn 30.000 học viên toàn quốc. Thầy cũng là nhà huấn luyện và tư vấn cho đội ngũ nhân sự và khách hàng của các tập đoàn và doanh nghiệp: FPT, PQC hospitality, J&T express, Amyra, ILA, RMIT, AIA EXCHANGE, Chubb Life, Global Media…

"Giáo dục nào đâu phải là quần áo để khoác lên cho đẹp, bởi giáo dục vốn dĩ là khơi dậy cái đẹp từ bên trong mỗi đứa trẻ" chính là châm ngôn của thầy trong giáo dục con trẻ.