Trí thông minh cảm xúc là gì mà chiếm đến 80% thành công?

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng thành công của một đứa trẻ chỉ cần 20% IQ và đến 80% EQ. Vậy chỉ số trí thông minh cảm xúc (EQ) là gì và vai trò của nó đối với đời sống con người như thế nào, sức mạnh trí tuệ cảm xúc to lớn ra sao? Hãy cùng tìm hiểu qua các thông tin dưới đây nhé.

Chỉ số thông minh cảm xúc là gì?

EQ (Emotional Quotient) hay còn được gọi là trí thông minh cảm xúc, là khả năng thấu hiểu, điều khiển cảm xúc của bản thân theo chiều hướng tích cực, tăng khả năng giao tiếp, đồng cảm với mọi người, làm giảm căng thẳng và tiêu cực, tạo động lực để vượt qua thử thách.

Nhờ có khả năng quản lí trí thông minh cảm xúc tốt mà nhiều người có cuộc sống vô cùng lạc quan, vui vẻ, có nhiều mối quan hệ tốt và tạo tiền đề phát triển cho tương lai. Do đó phụ huynh nên phát triển EQ cho bé bên cạnh IQ.

EQ một phần do bẩm sinh nhưng cũng có thể thay đổi do giáo dục và rèn luyện. Việc giáo dục tình cảm nên được thực hiện khi bé còn nhỏ, đây là khoảng thời gian bé mới tiếp xúc với xã hội, sẽ có nhiều cơ hội tiếp thu và ghi nhớ những cảm xúc mới. Chỉ số EQ được chia thành nhiều mức:

• Dưới 84% – chỉ số EQ thấp: chiếm khoảng 16% dân số thế giới.
• Từ 85 – 115 – EQ ở mức trung bình: tương đương 68% (điểm EQ phổ biến trên thế giới hiện nay).
• Từ 116 – 130 – người có chỉ số EQ cao: chiếm khoảng 14% dân số thế giới.
• Từ 131 trở lên – EQ thuộc mức tối ưu: chỉ có khoảng 2% dân số đạt mức này.

Xem thêm: 11+ dấu hiệu trẻ có chỉ số EQ cao DỄ nhận thấy nhất!

Thành phần và các mức độ của thông minh cảm xúc là gì?

Những thành phần của EQ là gì và các mức độ của trí thông minh cảm xúc sẽ được giải thích ngay sau đây:

Các thành phần của chỉ số thông minh cảm xúc EQ

Trí thông minh cảm xúc có 5 phần:

• Khả năng am hiểu bản thân: Nhận biết được các trạng thái bên trong, hiểu được bản thân thích gì, có khả năng gì và cách kiểm soát trực giác của mình.
• Khả năng kiểm soát bản thân: Khả năng quản lý các trạng thái bên trong, định hướng những trạng thái tiêu cực và suy nghĩ trước khi hành động.
• Động lực: Không cần được tạo động lực từ người khác, bản thân luôn có nguồn động lực lớn để thực hiện những mục tiêu đề ra; luôn lạc quan ngay cả khi đối mặt với những tình huống tệ.
• Cảm thông: Khả năng hiểu, nhìn thấy cảm xúc của người khác trong nhiều tình huống, biết cách ứng xử hợp lý dựa vào cảm xúc của họ.
• Kỹ năng xã hội: Sự tự tin, khéo léo trong giao tiếp, có tính hài hước và rất dễ có được cảm tình của người xung quanh.

Các mức độ của trí tuệ cảm xúc là gì?

Có 4 mức độ của trí thông minh cảm xúc EQ, cụ thể như dưới đây:

• Nhận thức cảm xúc: là khả năng tập trung và nhận biết khả năng của bản thân, cách hành động, suy nghĩ hoặc cảm xúc của bản thân phù hợp hay không phù hợp với tiêu chuẩn bên trong của bạn.
• Lý luận bằng cảm xúc: lý luận cảm xúc làm chúng ta cho rằng những gì mình cảm thấy là sự thật.
• Hiểu về cảm xúc: Mức độ này là khi bản thân biết nguyên nhân, tình trạng hiện tại của bản thân và hậu quả của nó.
• Quản lý cảm xúc: Mức độ cao hơn chính là khi bạn có thể quản lý được cảm xúc. Đây là mức độ tương đối khó khi phải tiết chế đi tâm trạng hiện tại, tiếp tục công việc hàng ngày mà không thể hiện cảm xúc ra ngoài.

Xem thêm: Các chỉ số thông minh cảm xúc và cách cải thiện cho trẻ

Vai trò và lợi ích của trí tuệ cảm xúc với con người – tầm quan trọng của trí tuệ cảm xúc

Trí thông minh cảm xúc ngoài tác dụng hoàn thiện nhân cách, quản lý cảm xúc và hành vi thì còn mang lại những hiệu quả to lớn khác trong công việc và trong các mối quan hệ. Dưới đây là đôi nét về những sức mạnh trí tuệ cảm xúc mang lại cho con người: 

Tăng hiệu suất làm việc

Khi bạn có khả năng quản lý được cảm xúc, tự lấy lại năng lượng tích cực và không để những cảm xúc khác làm ảnh hưởng đến công việc, bạn sẽ có khả năng tập trung cao hơn, tối ưu thời gian và sớm hoàn thành công việc.

Trí thông minh cảm xúc giúp cải thiện năng lực lãnh đạo

Trí tuệ cảm xúc có vai trò gì? Một trong những sức mạnh trí tuệ cảm xúc được “truyền thông” rộng rãi nhất hiện nay chính là khả năng lãnh đạo với hàng loạt các tấm gương nổi tiếng như Warren Buffett hay Alan Mulally. Một người lãnh đạo tốt ngoài có trí tuệ IQ còn cần đến trí thông minh cảm xúc EQ. Họ là những người biết nắm bắt tâm lý, hiểu cảm xúc của đối phương để hiểu và lãnh đạo họ một cách nhẹ nhàng, hợp lý.

Tầm quan trọng của trí tuệ cảm xúc – Tự tạo hạnh phúc cho mình

Những người có chỉ số thông minh cảm xúc cao thường rất lạc quan, vui vẻ, hiểu được bản thân và biết cách tạo ra năng lượng tích cực cho bản thân. Chính vì thế họ có thể giảm được stress nhanh chóng và tạo ra nguồn động lực mới và khiên bản thân hạnh phúc hơn.

Thông minh cảm xúc giúp tăng cường sức khỏe thể chất

Chính những đặc điểm của EQ mang lại sẽ giúp cuộc sống của mọi người trở nên tươi đẹp hơn, có thể cảm nhận vẻ đẹp cuộc sống, tạo động lực để sống tốt và hoàn thành các kế hoạch trong tương lai. Việc kiểm soát tốt cảm xúc, làm giảm áp lực trong công việc và đời sống, hạn chế những bệnh lý như ức chế hệ miễn dịch, trầm cảm, đột quỵ,…

Vai trò của trí tuệ cảm xúc là cải thiện các mối quan hệ

Nhờ vào khiếu hài hước và nguồn năng lượng tích cực nên những người có trí thông minh cảm xúc EQ cao thường rất có năng lực thu hút người khác. Khi tiếp xúc với họ, bạn có thể thấy vui vẻ hơn, cảm thấy có người hiểu được bản thân mình, mang đến sự đồng cảm mà bạn cần.

Ảnh hưởng tích cực đến trí thông minh xã hội

Mỗi cá nhân của xã hội ngày càng ưu tú, ngày càng trở nên hoàn thiện sẽ giúp xã hội phát triển hơn, tinh thần tích cực được lan tỏa đến nhiều người hơn nữa, dẫn đến những lợi ích tích cực cho trí thông minh xã hội.

Xem thêm: Giáo dục cảm xúc xã hội cho trẻ mầm non (SEL) là gì?

Chỉ số thông minh cảm xúc được đo lường như thế nào?

Qua những thông tin vừa rồi, các bạn đã hiểu được trí thông minh cảm xúc là gì và cách mức độ của nó, vậy còn cách đo lường chỉ số này như thế nào.

Có nhiều thước đo EQ được nghiên cứu rộng rãi hiện nay, nó có khả năng đo lường về nhận thức cảm xúc, điều chỉnh cảm xúc và cách sử dụng cảm xúc:

• Bài kiểm tra Trí tuệ Cảm xúc Mayer-Salovey-Caruso (MSCEIT) ( Mayer và cộng sự, 2002a , b ).
• Bài kiểm tra trí tuệ cảm xúc tự báo cáo (SREIT) ( Schutte et al., 1998 )
• Bảng câu hỏi Trí tuệ Cảm xúc Đặc điểm (TEIQue) ( ​​Petrides và Furnham, 2001 )
• Khoảng không quảng cáo chỉ số cảm xúc Bar-On (EQ-i) ( Bar-On, 1997a , b )
• Bài kiểm tra tình huống về quản lý cảm xúc (STEM) ( MacCann và Roberts, 2008 )
• Bài kiểm tra tình huống về sự hiểu biết cảm xúc (STEU) ( MacCann và Roberts, 2008 )
• Kiểm kê năng lực xã hội và cảm xúc (ESCI) ( Boyatzis và Goleman, 2007 )

Những biểu hiện của trí thông minh cảm xúc EQ trên một người sẽ như thế nào?

Trí thông minh cảm xúc (EQ) và sức mạnh trí tuệ cảm xúc là thứ gì đó “vô hình” nhưng lại ảnh hưởng trực tiếp đến các hành vi, cách ứng xử và cách một người đưa ra quyết định trong cuộc sống.

Những tác động của trí thông minh cảm xúc lên con người

Trí thông minh cảm xúc tác động trực tiếp đến cuộc sống của các bé, nó không chỉ chi phối sức khoẻ tinh thần mà còn ảnh hưởng đến nhiều phương diện khác. Khi rèn luyện được chỉ số EQ cao ngay từ khi con nhỏ, bé sẽ biết tiếp thu những lời nhận xét góp ý, từ đó sửa chữa và phát triển bản thân.

Trẻ có EQ cao thường sẽ lạnh lợi, vui tính, biết cách xử sự hợp lý và được nhiều người xung quanh yêu quý. Chính từ những điều được xây dựng từ khi còn nhỏ sẽ giúp bé định hình và phát triển bản thân theo hướng tích cực, mở ra nhiều cơ hội trong tương lai.

Người có chỉ số thông minh cảm xúc tốt thường biểu hiện như thế nào?

• Cách nói chuyện: Người có EQ cao biết cách nói chuyện nhẹ nhàng, khéo léo, âm điệu rất dễ nghe và đem đến sự tin cậy đối với người nghe. Những người này có thể nhận biết được cảm xúc cũng như phán đoán được tâm trạng của người đối diện để có cách ứng xử phù hợp, rất được lòng người quanh.
• Hành vi: Người có trí thông minh cảm xúc cao biết cách ứng xử nhã nhặn và phù hợp, dù là người lớn hay ở trẻ nhỏ cũng có thể nhìn thấy điều này. Các mối quan hệ của họ cũng rất rộng và chất lượng, tuy vậy họ vẫn giữ được sự điềm đạm, dựa vào khả năng của bản thân, thực hiện kế hoạch đã được định sẵn chứ không ỷ lại vào ai.
• Ngoại hình: Quần áo và kiểu tóc chính là biểu tượng cho hình ảnh một người. Thông qua vẻ bề ngoài mà chúng ta có thể phán đoán phần nào về tính cách của một con người: là luộm thuộm hay gọn gàng, lịch sự, biết tôn trọng người khác hay thể hiện sự thô lỗ. Người có EQ cao rất biết cách nhìn nhận bản thân và chịu trách nhiệm với bề ngoài của mình.

Làm thế nào để rèn luyện và phát huy trí thông minh cảm xúc cho bé?

Theo như các nghiên cứu cho thấy, việc rèn luyện và phát huy trí thông minh cảm xúc là điều hoàn toàn có thể. Có nhiều cách để nâng cao trí thông minh EQ của một người cũng như giáo dục cảm xúc tích cực cho trẻ mầm non.

Thông minh cảm xúc bắt đầu từ quản trị bản thân

Đây là kỹ năng then chốt trong quá trình rèn luyện trí thông minh cảm xúc. Mọi người thường hay đưa ra quyết định dựa vào cảm xúc của mình, nhất là ở các bé – khi khả năng quản trị bản thân chưa được cao. Khi tức giận hoặc căng thẳng, bé có khả năng mất kiểm soát và đưa ra những lời nói, hành động không đúng đắn.

Ngay từ khi còn nhỏ, bé nên học cách bình tĩnh khi giải quyết vấn đề, suy nghĩ trước khi nói hoặc đưa ra hành động tiếp theo, tránh trường hợp gây ra mâu thuẫn hoặc những quyết định sai lầm không đáng có.

Xem thêm: 30 trò chơi giáo dục cảm xúc cho trẻ mầm non ĐỘC ĐÁO NHẤT

Tự nhận thức bản thân là yếu tố quan trọng để rèn giũa sức mạnh trí tuệ cảm xúc

Kỹ năng tiếp theo nên có để rèn EQ cho trẻ là tự nhận thức bản thân. Điều này cho phép bé biết cảm xúc hiện tại của mình như thế nào, đồng thời có thể hiểu cảm xúc và hành động của đó ảnh hưởng đến người xung quanh ra sao.

Ở vài trò là lãnh đạo như trưởng nhóm, lớp trưởng, kỹ năng này giúp các bé có khả năng thấu hiểu, nắm bắt tâm lý để phân chia công việc và có cách ứng xử phù hợp với từng người.

Nhận thức xã hội

Nhận thức xã hội cho phép các bé nhận ra và thể hiện những thông điệp phi ngôn ngữ, có thể thông qua ánh mắt hoặc ngôn ngữ cơ thể để giao tiếp. Những động thái này cho biết họ đang suy nghĩ và cảm giác như thế nào, cảm xúc hiện tại ra sao để có thể đưa ra sự đồng cảm cũng như cách hành xử đúng đắn.

Quản trị các mối quan hệ

Để làm việc được tốt với những người khác, bạn cần kiểm soát được bản thân và có trí thông minh cảm xúc ở mức độ khá. Khả năng nhận thức được các ngôn ngữ cơ thể để tăng độ ăn ý và thấu hiểu giữa các bé với bạn bè. Mọi người có thể chia sẻ với nhau nhiều hơn, tham gia chung nhiều hoạt động  hơn để tình cảm thêm gắn bó.

Các bé còn có thể vận dụng khiếu hài hước để giảm bớt căng thẳng. Đây là liều thuốc hiệu quả để xa tan mệt mỏi căng thẳng, cũng chính là cách kéo mọi người xích lại gần nhau hơn, tăng lên sự hòa đồng và khăng khít.

Xem thêm: Kỹ năng sống hòa nhập – Bạn có chắc mình đã hiểu đúng?

Những câu hỏi thường gặp về trí thông minh cảm xúc EQ

Nhiều người đã từng nghe qua về trí thông minh cảm xúc nhưng vẫn còn vài điều thắc mắc thường hay gặp sau đây chúng ta cùng tìm hiểu một số câu hỏi được nhiều bạn quan tâm nhất.

Có phải chỉ số thông minh cảm xúc EQ của nữ giới cao hơn nam giới?

Đây là một câu hỏi có tính tương đối, trí thông minh cảm xúc EQ còn ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như năng lực bản thân, khả năng học hỏi và tiếp thu, môi trường sống,… chứ không phải chỉ dựa vào giới tính.

Các bé có xuất phát điểm có thể chưa cao nhưng nếu được hỗ trợ tốt từ trường học và gia đình, cũng như có nỗ lực rèn luyện thì hoàn toàn có khả năng nâng cao chỉ số EQ của mình.

Xem thêm: Dạy trẻ quản lý cảm xúc – Mạnh mẽ đối mặt với mọi tình huống

Sức mạnh trí tuệ cảm xúc có ảnh hưởng đến năng lực cụ thể nào không?

Sức ảnh hưởng và tính ứng dụng của trí thông minh cảm xúc rất đa dạng. Với mỗi trẻ sẽ có sự ảnh hưởng khác nhau tùy thuộc vào khả năng riêng của mỗi người. Những năng lực cụ thể thường thấy ở người co EQ cao chính là khả năng nhìn nhận, đánh giá cảm xúc và tính cách người đối diện, khả năng giao tiếp trôi chảy và duyên dáng; khả năng giữ bình tĩnh và quản lý cảm xúc hiệu quả,…

EQ có liên quan đến đặc điểm tính cách không?

EQ cũng sẽ có sức ảnh hưởng đến tính cách của các bé nói riêng và tất cả mọi người nói chung. Người có EQ thấp thường thấy có thái độ cọc cằn, ích kỷ và dễ dàng nổi nóng. Những người này thường không biết đánh giá người khác cũng như không có khả năng quản lý cảm xúc hiệu quả.

Ngược lại, đổi với người có chỉ số trí thông minh cảm xúc sẽ có tính cách hòa đồng, vui vẻ, lịch sự, biết quan tâm và đồng cảm với người khác.

Chỉ số EQ đóng góp vai trò quan trọng trong việc hình thành nên những khả năng và sự phát triển của bé. Phụ huynh là người thân thiết và hiểu rõ bé nên hãy dành thời gian quan tâm, kịp thời hỗ trợ để bé có cơ hội phát triển tốt nhất.

Ngoài ra ba mẹ còn có thể tham khảo cho con tham gia khóa học DreamUP của trung tâm giáo dục UPO. Đây là đơn vị hoạt động dưới sự cho phép của Bộ Giáo dục và Đào tạo, với nhiều cơ sở từ Bắc vào Nam. Khoá DreamUP của trung tâm nhấn mạnh đến bài học về tư duy tự thức. Các bài học giúp bé học về tư duy, thái độ, hiểu được thế nào là trí tuệ cảm xúc (lòng biết ơn, thấu hiểu và yêu thương mọi người).

Bố mẹ hãy đăng ký khoá học DreamUP cho con TAI ĐÂY!!!

Hy vọng qua bài viết trên đây bố mẹ đã có thêm những kiến thức hữu ích về trí thông minh cảm xúc, hiểu được trí tuệ cảm xúc là gì, tầm quan trọng của trí tuệ cảm xúc, sức mạnh trí tuệ cảm xúc cũng như các phương pháp để rèn luyện EQ cho trẻ. Bố mẹ hãy tiếp tục theo dõi các bài viết tiếp theo của UPO nhé!

Tác giả/Tham vấn: LÊ ĐẶNG MINH NHẬT

Founder - CEO Công Ty CP Tiềm Năng Vô Hạn UPO

Thầy Lê Đặng Minh Nhật là nhà đào tạo, nhà nghiên cứu tâm lý giáo dục vời hơn 10 năm giảng dạy và đào tạo hơn 30.000 học viên toàn quốc. Thầy cũng là nhà huấn luyện và tư vấn cho đội ngũ nhân sự và khách hàng của các tập đoàn và doanh nghiệp: FPT, PQC hospitality, J&T express, Amyra, ILA, RMIT, AIA EXCHANGE, Chubb Life, Global Media…

"Giáo dục nào đâu phải là quần áo để khoác lên cho đẹp, bởi giáo dục vốn dĩ là khơi dậy cái đẹp từ bên trong mỗi đứa trẻ" chính là châm ngôn của thầy trong giáo dục con trẻ.