Cách dạy trẻ ăn vạ với 12+ tips “điều trị” TẬN GỐC!

Con đang chơi vui vẻ, tự dưng cáu giận, gào khóc, thậm chí ném đồ đạc vì những lý do lãng xẹt hay đòi hỏi không được chấp thuận, chúng ta gọi đó là ăn vạ. Đây là tình trạng mà chắc hẳn bậc phụ huynh nào cũng gặp phải trong quá trình trưởng thành của con. Vậy có những cách dạy trẻ ăn vạ nào hiệu quả?

Cách dạy trẻ ăn vạ – Những tuyệt chiêu đối phó cực hay cho bố mẹ

Các bậc phụ huynh hy cùng tìm hiểu những tuyệt chiêu đối phó trẻ ăn vạ cực hay sau đây nhé.

Hãy tìm hiểu nguyên nhân trước tiên

Khi trẻ ăn vạ, phụ huynh thường không giữ nổi bình tĩnh, rất dễ cáu giận. Nhiều cha mẹ quát mắt, sử dụng những câu, từ cấm đoán, mệnh lệnh như: “Nín ngay”, “Có nín không thì bảo”, “Không được, mẹ cấm nghe chưa!”, “Hơi tí là ăn vạ, hư quá!”, “Cứ ngồi đây mà khóc, mẹ đi về đây”… Tuy nhiên, với trẻ nhỏ, tất cả những câu cấm đoán, ra lệnh đó chỉ làm tăng cảm giác khó chịu trong con. Con sẽ càng ngang bướng, khó bảo, ăn vạ nhiều hơn, cảm thấy mất an toàn và có xu hướng bạo lực. Tính cách này về lâu dài sẽ ảnh hưởng tới hành vi ứng xử của con với người khác, thậm chí gây nên những hậu quả khôn lường. 

Mỗi trẻ nhỏ là một cá thể độc lập và khi có nhận thức, các con sẽ muốn được thừa nhận, cư xử như “một người trưởng thành”. Bất cứ khi nào trẻ buồn, khóc hay bực bội… đó là lúc các con luôn cần người lớn thấu hiểu và đồng cảm với mình. 

Cha mẹ hãy dành nhiều thời gian quan sát để hiểu được những mong muốn, nguyên nhân và những vấn đề mà trẻ đang gặp phải. Lắng nghe trẻ, kiên nhẫn và bình tĩnh để biết được nhu cầu mỗi khi trẻ tức giận hay ăn vạ. Ba mẹ có thể dùng lời nói nhẹ nhàng đoán cảm xúc của trẻ như “Con không muốn ăn món này đúng không nào”, “Mẹ thấy con không thích cái này”,… Việc này giúp con cảm thấy được an ủi, được yêu thương hơn, xây dựng được niềm tin cũng như gắn kết tình cảm giữa ba mẹ và con cái.

Hơn thế nữa, việc ba mẹ giao tiếp đúng cách mỗi khi trẻ ăn vạ cũng giúp trẻ học thêm vốn từ, tăng khả năng ngôn ngữ. Từ đó giúp trẻ có thể diễn tả mong muốn của mình một cách thoải mái và tự tin hơn.

Vì vậy, khi trẻ ăn vạ, việc trước tiên cha mẹ cần làm, đó là bình tĩnh trước những đòi hỏi, mè nheo của con, sau đó hãy tìm hiểu nguyên nhân con ăn vạ. Có nhiều nguyên nhân khiến trẻ ăn vạ nên muốn “trị bệnh” phải “bắt đúng bệnh”, từ đó mới “kê đơn, bốc thuốc” chuẩn được.

Không quá nuông chiều con cái

Trẻ em như tờ giấy trắng, cha mẹ vẽ gì lên “tờ giấy” đó thì nó sẽ trở thành những thói quen, tính cách và hành vi sau này của con. Nếu cha mẹ luôn sẵn sàng đáp ứng ngay mọi nhu cầu của trẻ những lần bé ăn vạ thì sau này trẻ sẽ lợi dụng tiếng khóc của mình để đạt được mong muốn. Thậm chí trẻ còn đòi hỏi và ăn vạ với bất kỳ ai không chỉ riêng cha mẹ.

Mỗi lần trẻ ăn vạ, cha mẹ cần khéo léo, kiên nhẫn trong cách cư xử và giáo dục để trẻ cảm thấy được yêu thương, được đồng cảm nhưng phải để trẻ hiểu rằng không phải cứ giận dỗi hay trẻ ăn vạ là sẽ được dỗ dành và được đáp ứng nhu cầu. Mà chỉ khi mong muốn của trẻ là hợp lý và trẻ cố gắng diễn tả điều mình muốn một cách nhẹ nhàng và bình tĩnh thì mới được mọi người đáp ứng.

Xem thêm: Thái độ chống đối của trẻ – Nhìn nhận đúng đắn vấn đề để xử lý

Không nên tức giận và quát mắng con

Đối với những “cơn” ăn vạ của trẻ, đặc biệt là những lúc đông người cha mẹ rất khó để kiềm chế sự tức giận. Dù vậy, cha mẹ hãy cố gắng giữ bình tĩnh, tiếp tục làm việc mình đang làm và yên lặng ở bên cạnh tạo sự yên tâm cho trẻ.

Đừng ra lệnh, la mắng hay bắt buộc con phải nín khóc, con phải im lặng… vì chắc chắn bé sẽ làm điều ngược lại là gào khóc to hơn. 

Bạn cũng không nên giữ tay chân khi con giãy giụa vì sẽ làm trẻ càng cáu giận hơn. Trừ những trường hợp trẻ có hành động gây nguy hiểm. Càng không nên vì không bình tĩnh mà cha mẹ đánh con, điều đó khiến trẻ tự ti và thô bạo với người khác.

Không nên nói dối trẻ

Một trong những sai lầm tai hại nhất trong các cách dạy trẻ ăn vạ mà nhiều ba mẹ đang mắc phải chính là nói dối để con ngừng khóc lóc. Chẳng hạn như hứa hẹn nếu con nín mẹ sẽ cho đi chơi, nếu con nín mẹ sẽ mua cho cái này, cái kia,… nhưng sau đó lại không thực hiện, thậm chí dọa nạt con như “nếu không nín, mẹ gọi công an đến bắt”, “nếu không nín, mẹ sẽ bỏ con lại một mình”,…

Những lời nói như vậy xuất hiện nhiều lần và khi trẻ đủ hiểu biết để nhận ra ba mẹ đang nói dối mình thì trẻ dễ mất lòng tin vào ba mẹ. Trẻ có thể học theo cách nói dối này vào cuộc sống hàng ngày. Nếu vậy thì có thể “cơn” ăn vạ của trẻ được giải quyết tức thì đấy nhưng hậu quả lại là hình thành tật xấu nói dối ở trẻ.

Tạm thời phớt lờ trẻ

Khi trẻ ăn vạ, khóc lóc, cha mẹ thường cố gắng dỗ dành, giải thích, răn đe ngay lập tức. Mọi phản ứng lúc đó đều khiến trẻ nhận ra chúng đang “được quan tâm” và càng tiếp tục.

Đừng như vậy, bạn hãy thử phớt lờ trước những hành vi tiêu cực đó của trẻ, để mặc con khóc, không dỗ dành, không quát mắng, không làm gì hết. Nhưng hãy ở gần bé, luôn quan sát nhất cử nhất động của bé và đảm bảo rằng bé con vẫn được an toàn.

Chắc chắn một điều là con sẽ không thể khóc được mãi, trong lúc khóc vẫn tò mò quan sát xung quanh. Lúc cơn giận dỗi của bé đã lắng xuống bạn hãy lại gần và bày ra một vài trò chơi để đánh lạc hướng và “quên” mất là mình đang ăn vạ.

Xem thêm: Dạy trẻ cảm xúc sợ hãi, cách đối diện với hiệu ứng tiêu cực

Tâm sự lại với con sau khi con đã bình tĩnh trở lại

Sẽ không có ích gì khi bạn giải thích hay nói lý lẽ khi con đang khóc lóc, bởi não bộ của trẻ lúc này tập trung hoàn toàn vào cơn giận, không đủ tỉnh táo để tiếp nhận những gì người khác nói. Đôi khi khóc lóc là một cách giúp bé giải tỏa cảm xúc.

Phớt lờ lúc bé ăn vạ không có nghĩa là sẽ bỏ mặc con hoàn toàn hay bỏ qua luôn chuyện này. Mà sau khi bé bình tĩnh, các mẹ nên ôm bé vào lòng và bắt đầu nói về chuyện vừa xảy ra. 

Giúp con gọi tên cảm xúc, cho con thấy bạn thấu hiểu những gì con đang cảm nhận. Đôi khi các bé cáu giận đơn giản vì mệt, đói, lúc này bố mẹ không nên sử dụng hình phạt nghiêm khắc mà nên an ủi, vỗ về, giúp bé thư giãn. Đây là cơ hội để bố mẹ dạy cho bé biết khi mệt, con cảm thấy thế nào và con nên làm gì thay vì cáu giận với người khác.

Bạn có thể nói với con rằng bạn hoàn toàn hiểu được cảm giác khi ấy của bé, và giúp bé diễn đạt những cảm xúc khó chịu thành lời. Ví dụ như “con bực tức vì bữa nay không có món con thích đúng không?” để bé có thể nhận ra rằng thể hiện cảm xúc bằng lời nói thì sẽ tốt hơn. Cuối cùng hãy cười và nói với con: “Mẹ xin lỗi vì đã không nhận ra rằng con không thích. Nhưng nếu con bình tĩnh và nói cho mẹ, mẹ đã có thể biết con muốn gì rồi”.

Với trẻ lớn, không cần giải thích dài dòng nhưng cũng không nên nói “không” mà không kèm theo lời giải thích thỏa đáng nào. Hãy nói vì sao bạn không muốn trẻ ăn vạ hoặc làm theo ý của trẻ.

Bố mẹ cần có thái độ cương quyết và không thỏa hiệp

Khi đòi hỏi không được đáp ứng, trẻ sẽ phản ứng gay gắt, khóc nháo, ném đồ đạc lung tung, thậm chí nằm vật ra sàn khóc quấy. Nhưng cha mẹ đừng vì thế mà nhượng bộ, hãy chuẩn bị một tinh thần thép cho những giọt nước mắt hay tiếng la hét đau đầu cả tiếng đồng hồ của con. Bản thân cha mẹ cũng không nên bực tức, la hét với con vì như thế sẽ vô tình xây dựng hình tượng xấu mà con rất dễ noi theo.

Luôn giữ thái độ bình tĩnh, mềm mỏng nhưng cương quyết khi dạy con. Nếu cha mẹ cảm thấy khó kiềm chế cảm xúc hoặc bối rối không biết xử trí như nào, hãy đảm bảo con ở tình trạng an toàn và ra ngoài hít thở, thư giãn một chút. Sau khi tâm trạng ổn định hơn, cha mẹ quay lại và nói chuyện tiếp với trẻ.

Nếu ở nhà, cha mẹ có thể trị “bệnh” ăn vạ của bé bằng cách phớt lờ. Nhưng khi ở chỗ công cộng như siêu thị, quán cà phê… vì sợ mất mặt với người khác mà bạn thỏa hiệp, dỗ bé bằng cách mua bánh kẹo hoặc đồ chơi, dần dà, bé sẽ nhận ra thói quen này và có xu hướng ăn vạ nhiều hơn ở nơi đông người. Vì vậy, hãy luôn nhất quán thực hiện các phương pháp dạy con cả ở nhà lẫn bên ngoài cha mẹ nhé.

Xem thêm: Trẻ bị rối loạn tư duy – Biểu hiện và lời khuyên xử lý

Hạn chế để người ngoài can dự

Thường thì ông bà chiều cháu hơn cha mẹ chiều con. Nếu cha mẹ đang cương quyết rèn bé ăn vạ nhưng có những người xung quanh xúm vào dỗ dành, làm chỗ dựa cho bé thì mọi kỷ luật trở nên vô nghĩa. Nên phụ huynh cần thống nhất quan điểm nuôi dạy con với các thành viên trong nhà, khi bé ứng xử không tốt, mọi người không nên bênh vực bé sẽ khiến việc dạy dỗ càng khó khăn hơn.

Đánh lạc hướng sang vấn đề khác khi trẻ giận dỗi

Bản tính trẻ con thường dễ ăn vạ, hay khóc lóc lung tung nhưng lại rất mau quên. Khi trẻ quấy khóc, ăn vạ, ba mẹ hãy đánh lạc hướng bằng cách thử đoán và gợi ý trẻ thực hiện những hoạt động con có thể thích.

Ví dụ như: ”Mẹ biết con đang buồn vì mưa to không thể đi ra ngoài chơi được, nhưng mẹ nhớ con có bộ đồ chơi mới đúng không, mẹ cũng chưa chơi bao giờ, mẹ con mình cùng chơi nhé, con dạy mẹ chơi được không”. Bằng cách đó, trẻ ăn vạ có thể nguôi cơn giận đi và vui vẻ trở lại với điều mà trẻ thích khác.

Không so sánh con với người khác

Người lớn chúng ta không ai ưa thích việc mình bị so sánh với người khác, trẻ nhỏ cũng vậy. Việc chê bai, so sánh con với những đứa trẻ khác, chẳng hạn như “bạn ăn ngoan thế kia, con hư quá” sẽ khiến con xấu hổ, căm ghét mọi người. 

Trẻ cũng sẽ nhanh chóng học theo hành động không đẹp này của cha mẹ để đối xử với người khác. Làm ảnh hưởng đến cuộc sống sau này của trẻ vì con luôn cảm thấy mất tự tin, rụt rè, tự ti và buồn bã, không dám thể hiện suy nghĩ của mình vì cho rằng mình luôn thua thiệt người khác.

Xem thêm: Trẻ nhút nhát thiếu tự tin – Cùng bố mẹ khám phá TẤT TẦN TẬT

Hạn chế giải quyết sự việc ở nơi đông người

Ở nơi công cộng, đông người, mà trẻ lại ăn vạ thì cha mẹ đừng cố nói chuyện với con hay la mắng, gây ảnh hưởng đến người khác. Hãy đưa con đến nơi riêng tư để giải quyết vấn đề và thể hiện phép lịch sự.

Trong khoảng thời gian di chuyển từ chỗ đông người ra nơi vắng hơn cũng giúp trẻ nguôi ngoai cơn giận dỗi và cha mẹ bình tĩnh lại. Khi đã bình tĩnh thì cả hai bên đều có thể nói chuyện nhẹ nhàng, lắng nghe được nhu cầu của đối phương mà không khiến con trẻ cảm thấy bẽ mặt, xấu hổ khi ở nơi đông người. 

Khen ngợi khi con xử lý tốt cảm xúc của mình

Dạy dỗ khi trẻ ăn và là cần thiết nhưng việc dạy không phải la mắng, ra lệnh, trẻ 2-3 tuổi trở đi đã có nhận thức và mong muốn thể hiện quan điểm cá nhân, nên cha mẹ hãy phân tích từ nguyên nhân vấn đề của con, nói chuyện cùng con để bé hiểu và làm theo.

Đồng thời khi con có thể bình tĩnh lại sau cơn ăn vạ, diễn đạt được cảm xúc của bạn thân, chủ động nói với bạn điều bé không vui, hay đồng ý với gợi ý giải quyết của bạn, thì hãy khen ngợi con kịp thời để trẻ tự tin chia sẻ cảm xúc với cha mẹ cho những lần sau thay vì ăn vạ vô cớ.

Dạy con đối phó với sự thất vọng hay các trạng thái cảm xúc tiêu cực

Với trẻ đã đủ lớn, đã có nhận thức cá nhân, phụ huynh nên dạy trẻ gọi tên cảm xúc, khích lệ trẻ biểu đạt tâm trạng bằng lời nói thay vì đập phá, la khó, đồng thời hướng dẫn con cách đối phó với sự thất vọng, cảm xúc tiêu cực.

Khi cơn ăn vạ của bé đã qua đi, ba mẹ hãy lại gần và nói chuyện với con về cảm xúc của trẻ khi sự việc xảy ra, ví dụ: “vừa rồi mẹ thấy con rất tức giận vì bạn giành đồ chơi trước… Bây giờ mẹ đã thấy con bình tĩnh trở lại, mẹ thấy rất vui và con có thể chia sẻ với mẹ về bất cứ điều gì nếu con muốn. Cảm ơn con đã tin tưởng và chia sẻ với mẹ…”

Sau đó hãy ôm con vào lòng và nói cho con biết rằng, mẹ rất yêu con. Hành động này sẽ khiến con củng cố lại niềm tin và tâm lý, để trẻ biết rằng, mình không bị bỏ rơi. Đây là cách cách dạy trẻ ăn vạ để trẻ dần tự chủ với cảm xúc và hành vi của mình.

Xem thêm: Cách dạy trẻ nhận thức chậm – Cẩm nang đồng hành cùng con

Đâu là giai đoạn trẻ thường có thói quen ăn vạ nhất?

Từ 1 – 3 tuổi là giai đoạn trẻ có xu hướng ăn vạ nhiều nhất vì đây cũng là khoảng thời gian trẻ đang phát triển trí tuệ, ngôn ngữ và bắt đầu học cách biểu đạt mong muốn, cảm xúc của bản thân với các thành viên khác trong gia đình. 

Bên cạnh đó, độ tuổi này cũng có nhiều biến đổi về mặt tâm sinh lý, khiến trẻ có các biểu hiện thất thường như thường xuyên gào khóc, ăn vạ để đạt được điều mình muốn. Đặc biệt là giai đoạn “khủng hoảng tuổi lên 3” – tuổi mà hầu hết phụ huynh nào cũng đau đầu để tìm phương pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 3 tuổi phù hợp.

Vì sao trẻ thường hay ăn vạ?

Trẻ đã quen được nuông chiều

Nếu trẻ dưới 3 tuổi khóc lóc, ăn vạ là do muốn bộc lộ cảm xúc tiêu cực mà chưa biết cách gọi tên cảm xúc hay diễn đạt tâm trạng của bản thân. Thì đối với những bé đã trên 3 tuổi, việc con ăn vạ là do thói quen, được cha mẹ nuông chiều từ khi còn nhỏ. Mỗi lần trẻ ăn vạ cha mẹ lại ngay lập tức xoa dịu, dỗ dành, đáp ứng mong muốn của trẻ ngay lập tức sẽ dễ tạo thói quen xấu cho trẻ. Hoặc trẻ đang quen với việc được tự do, đáp ứng và phục vụ mọi thứ vô điều kiện, đến khi bố mẹ bắt đầu rèn con vào nề nếp thì bé cảm thấy mất đi sự tự do này.

Tuy nhiên, ngôn ngữ của trẻ ở thời điểm này vẫn chưa phát triển hoàn thiện và cũng chưa biết cách thể hiện chính xác điều mình muốn nên biểu hiện mỗi khi ăn vạ thường là khóc lóc và tức giận, tiêu cực hơn sẽ là đập phá đồ đạc lung tung

Do đặc điểm tâm sinh lý

Theo các chuyên gia giáo dục nhận định, ăn vạ là biểu hiện bình thường xảy ra trong quá trình trưởng thành của trẻ nhỏ. Do đặc điểm tâm sinh lý của trẻ thay đổi liên tục nên các trường hợp ăn vạ ở mỗi trẻ, ở mỗi giai đoạn sẽ có mức độ bộc lộ khác nhau. 

Chẳng hạn, khi con bước sang tuổi lên 2, đó là giai đoạn chuyển biến tâm lý rõ rệt. Trẻ tỏ ra khó chịu, hờn dỗi, khóc lóc, tức giận hoặc chống đối khi không đạt được điều mình muốn.

Nhưng đối với trẻ mới biết đi, ăn vạ là một hình thức thể hiện sự thất vọng. Khi trẻ mệt mỏi, đói, khát nước hoặc phải rời xa bố mẹ thì trẻ cũng rất dễ ăn vạ vô cớ.

Xem thêm: Dấu hiệu trẻ có EQ thấp – Nguyên nhân không phải ai cũng biết!

Trẻ đang thực sự mệt mỏi và khó chịu

Khi còn quá nhỏ, vì hạn chế về mặt ngôn ngữ, trẻ chưa thể nói ra mong muốn của mình nên những lúc trẻ bị ốm, trẻ đói, trẻ khát sữa, buồn ngủ, mệt mỏi,…rất dễ khiến trẻ ăn vạ. Quấy khóc như là một cách để thể hiện sự tức giận, giải tỏa sự kích động, sự buồn bực, mệt mỏi khi nhu cầu của bản thân chưa được đáp ứng ngay lập tức.

Trẻ ăn vạ đôi khi cũng có thể là một biểu hiện của chứng tăng động. Vì vậy cha mẹ cần quan sát tần suất trẻ ăn vạ cùng cách ứng xử của trẻ khi không đáp ứng yêu cầu, la hét, ném đồ vật,… Cần thiết hãy cho trẻ đi thăm khám để đánh giá tâm lý.

Lôi kéo sự chú ý của mọi người

Nếu như ba mẹ không hiểu và giải quyết được những nhu cầu, mong muốn thật sự của trẻ thì chúng thường thể hiện thái độ chống đối, phản kháng quyết liệt với mọi người. Và thái độ này cũng là cách để trẻ lôi kéo sự chú ý của mọi người và mong được đáp ứng nhu cầu. 

Khi trẻ thực sự có vấn đề cần giải quyết như đang đi đường bị vấp ngã, bị đau do chạm phải vật sắc nhọn,.. nhưng chưa biết diễn đạt để yêu cầu trợ giúp từ người lớn thì trẻ cũng sẽ gào khóc để lôi kéo mọi người giúp đỡ.

Tùy thuộc vào đặc điểm tính cách của trẻ nhẹ nhàng, mềm mỏng, hay cá tính, mạnh mẽ hay cáu gắt mà cách biểu hiện ăn vạ ở mỗi đứa trẻ là không giống nhau. Vì thế, ba mẹ cần hiểu rõ tâm lý con em mình để nắm bắt nhu cầu và tìm ra cách giải quyết và giáo dục phù hợp.

Xem thêm: Cách rèn trẻ biếng ăn – Cuộc chiến không hồi kết của mọi nhà

Bị trêu chọc hay bắt nạt

Khi bị trêu chọc hay bắt nạt mà chưa biết phản kháng bằng hành động chân tay hay diễn đạt bằng ngôn ngữ thì có thể coi gào khóc là biểu hiện bản năng ngẫu nhiên của trẻ để phản kháng và tự vệ, thu hút sự chú ý từ người khác, “kêu gọi” sự trợ giúp.

Trẻ buồn chán

Khi buồn người lớn cũng khóc nữa là trẻ con. Chỉ khác là ngưỡng chịu đựng sự buồn chán ấy của người lớn cao trẻ rất nhiều. Trẻ có thể buồn rầu, chán nản và ăn vạ với bất kỳ lý do gì như bị mất đồ chơi, không được mua thứ mình thích, không được đi chơi, khi đói, khi buồn ngủ,.. Với mỗi trường hợp buồn chán cụ thể của bé, cha mẹ hãy kiên nhẫn tìm ra cách “tháo gỡ” thích hợp nhé. 

Bài viết trên đây đã tổng hợp các cách dạy trẻ ăn vạ cho phụ huynh, tùy vào đặc điểm tính cách của con em mình và nguyên nhân, cha mẹ hãy áp dụng cách “trị bệnh” phù hợp và rèn luyện thói quen cho trẻ nhé. Khi trẻ ăn vạ cha mẹ hãy bình tĩnh, không nên tức giận cũng không nên lập tức vỗ về và hứa hẹn theo mọi yêu cầu của con. Vẫn ở bên cạnh con nhưng hãy phớt lờ những hành vi ăn vạ của trẻ. Đợi cơn giận giữ của trẻ lắng xuống, cha mẹ đánh lạc hướng, khiến con quên đi mình đang ăn vạ. Đừng ra lệnh hay giải thích vấn đề lúc trẻ đang quấy khóc vì con sẽ không đủ tỉnh táo để tiếp nhận những vấn đề này. Việc trẻ ăn vạ là sự phát triển bình thường ở con và có thể rèn luyện cải thiện được. Tình trạng ăn vạ cũng sẽ giảm bớt khi trẻ lớn dần, có nhận thực tốt hơn và các cảm xúc, kỹ năng hoàn thiện hơn.

Cách dạy trẻ ăn vạ với một số trường hợp cụ thể

Ăn vạ là một phần bình thường trong sự trưởng thành của trẻ nhỏ. Đa số các trường hợp thường xảy ra khi trẻ rơi vào các cuộc khủng hoảng với mức độ bộc lộ khác nhau do đặc điểm tâm sinh lý của trẻ thay đổi liên tục. Dưới đây là một số cách dạy trẻ ăn vạ trong những trường hợp thường hay xảy ra. 

Trẻ đòi mua gì đó (đồ chơi, đồ ăn)

Khi trẻ bắt đầu bước sang tuổi lên 2, đây là giai đoạn chuyển biến tâm lý rõ rệt. Trẻ tỏ ra khó chịu, hờn dỗi, khóc lóc, tức giận hoặc chống đối khi không đạt được điều mình muốn, khi đòi mua đồ chơi, đồ ăn. Đó có thể là một hành vi được học và dần dần trở thành thói quen khi mà bố mẹ nuông chiều và luôn đáp ứng lại mỗi khi trẻ ăn vạ, khóc lóc, đòi bằng được thứ mình muốn. 

Ở trường hợp này trẻ ăn vạ thường biểu hiện bằng sự khóc lóc, tức giận bởi vốn từ của trẻ còn ít, trẻ không biết diễn tả cảm xúc của mình. Cũng có thể đối với trẻ nhỏ tuổi 1-2 tuổi ăn vạ là để thu hút sự chú ý. Nếu cha mẹ không bắt kịp được nhu cầu của con để giải quyết hợp lý thì các con sẽ bộc lộ rất nhiều các hành vi thách thức, chống đối quyết liệt với tất cả mọi người. 

Khó khăn nhất đối với ba mẹ chính là không biết cách ứng xử để kiềm chế cảm xúc, cơn nổi loạn vô cớ của con. Nhưng nếu biết cách ứng xử và hành động khéo léo, ba mẹ sẽ chính là người nâng đỡ giúp con nhận thức được hành vi của mình và hợp tác với ba mẹ. 

• Đầu tiên ba mẹ cần hiểu và đồng cảm với trẻ. Mỗi lần khi trẻ bực bội đó là lúc chúng cần ba mẹ thấu hiểu và đồng cảm với mình. 
• Không quát mắng, ra lệch và sử dụng những câu suy đoán một chiều như: “Không được, mẹ cấm nghe chưa”, “Không được mua nữa, nhà nhiều đồ chơi lắm rồi”, “Hơi tí là ăn vạ, hư quá”, “Nín ngay cứ ngồi đây mà khóc, mẹ đi về đây”.
• Không sử dụng các hình phạt, đòn roi để răn đe trẻ “Có nín không thì bảo, không nín mẹ không yêu nữa”, “Có nín không, mẹ cho mấy roi bây giờ”,…
• Khéo léo hướng con sang hoạt động khác để con quên đi sự việc vừa rồi. 

Trẻ không muốn ăn món ăn nào đó

Có nhiều trường hợp trẻ khóc lóc, bực bội khi không muốn ăn nào đó như rau, củ; ba mẹ mềm lòng không cho trẻ ăn nữa mà đưa cho trẻ món con thích ăn. Điều này nếu diễn ra lâu ngày sẽ hình thành tính cách không tốt cho con, sau này mỗi khi trẻ muốn gì bố mẹ phải đáp ứng được nếu không trẻ sẽ khóc lóc ăn vạ. 

Đây chính là điều làm cho nhiều bố mẹ đau đầu không biết xử lý như thế nào, bắt ép trẻ ăn thì con sẽ ăn vạ, không cho ăn nữa thì sau này con bị thiếu chất. Vậy, ba mẹ hãy xử lý bằng cách: 

• Nếu con không chịu ăn món đó, ba mẹ đặt đồng hồ và yêu cầu con xúc ăn món đó trong 30 phút. 
• Sau thời gian đó mà con vẫn không ăn hoặc chưa ăn xong thì bố mẹ phải cương quyết cất bát đi. Con sẽ nhận ra và hiểu được thông điệp nghiêm khắc này khi thấy đói. 
• Bố mẹ tuyệt đối không cho con ăn vặt, ăn món con thích ăn sau bữa phạt để con luôn có cảm giác đói cho đến bữa sau. 

Thực hiện nghiêm chỉnh trong một tuần, bố mẹ sẽ có một đứa con ăn siêu ngoan và không kén ăn nữa nhé. 

Trẻ ăn vạ khi bị quát mắng

Chắc hẳn ba mẹ đều gặp trường hợp trẻ nhà mình, đặc biệt trong độ tuổi 1-3 tuổi thường ăn vạ khi bị quát mắng. Khi chúng làm sai điều gì đó thì bố mẹ hay quát mắng hoặc phạt trẻ đứng vào góc tường. Sau đó các con sẽ khóc lóc chạy lại ôm chân bố mẹ hoặc ngồi, nằm la hét. Ở trường hợp này, ba mẹ hãy áp dụng cách: 

• Bố mẹ cùng con vào phòng riêng để không bị làm phiền bởi người bên ngoài. Cất hết những vật dụng nguy hiểm đối với trẻ, đồng thời giữ phòng thoáng mát và sạch sẽ. 
• Sau đó, bố mẹ lấy tai nghe để nghe nhạc và nhìn trẻ không chớp mắt. Nếu trẻ giật tai nghe đi thì ba mẹ ngăn lại hoặc cất luôn tai nghe sau đó ngồi lên giường. Úp mặt vào 2 đầu gối và tay ôm lấy 2 chân. 
• Lúc này trẻ sẽ lôi kéo sự chú ý của bố mẹ bằng việc đánh hay cấu xé thì bố mẹ hãy ngồi im và mặc kệ cho tới khi trẻ nín hẳn.

Khi trẻ đã nín và không còn ăn vạ nữa thì bố mẹ có thể đứng dậy ra ngoài làm việc xem như chưa có gì xảy ra. Không nên giáo huấn hay nhắc lại chuyện trẻ ăn vạ vừa nãy nữa vì trẻ cũng chưa hiểu được những lời này. Chỉ cần bố mẹ thực hiện cách này vài lần là trẻ sẽ tự hiểu, tự biết rút kinh nghiệm, giảm dần và không còn khóc lóc ăn vạ nữa.

Trẻ bỗng nhiên ăn vạ trước khi đi đâu đó

Tình huống này rất đơn giản nhưng nếu ba mẹ không biết cách xử lý, có thể gặp vài rắc rối khiến cho cuộc hẹn, lịch trình đi bị chậm trễ. Thường bố mẹ hay xử lý bằng cách ngồi lại nói chuyện, dỗ dành trẻ hoặc là lôi kéo trẻ lên xe, điều này mặc dù được giải quyết nhưng chỉ khiến trẻ thêm khó chịu và sau này vẫn bị xảy ra lần nữa. Ba mẹ có thể giải quyết bằng cách: 

Ba mẹ chỉ cần giả vờ lơ là con đi, vội vàng dọn dẹp đồ đạc để đi chơi và ra khỏi nhà thật nhanh. Với tâm lý không dám ở nhà một mình, trẻ sẽ chạy thật nhanh ra ngoài đi theo bố mẹ ngay. Có thể là vừa chạy ra vừa khóc nhưng khi trèo lên xe sẽ nhanh hết thôi nên ba mẹ không cần quá lo ngại về vấn đề này. Dần dần sau này tình trạng ăn vạ sẽ giảm dần và mỗi lần ba mẹ đi đâu trẻ sẽ thật nhanh đi theo.

Để dễ dàng xác định đặc điểm tính cách khi dạy dỗ, cũng như thiên hướng phát triển tốt nhất của con, các bậc phụ huynh nên tham khảo phương pháp Sinh Trắc Vân Tay tại UPO. Thông qua những liên hệ chặt chẽ giữa các chỉ số tăng trưởng thần kinh não bộ và và sự tăng trưởng của lớp biểu bì dưới da của phương pháp sinh trắc vân tay, cha mẹ có thể phát hiện sớm những ưu, nhược điểm của con mình, từ đó áp dụng phương pháp uốn nắn thích hợp, thậm chí có thể xây dựng lộ trình phát triển tốt nhất cho con.

Đăng ký Sinh Trắc Vân Tay MIỄN PHÍ cho bé

Tác giả/Tham vấn: LÊ ĐẶNG MINH NHẬT

Founder - CEO Công Ty CP Tiềm Năng Vô Hạn UPO

Thầy Lê Đặng Minh Nhật là nhà đào tạo, nhà nghiên cứu tâm lý giáo dục vời hơn 10 năm giảng dạy và đào tạo hơn 30.000 học viên toàn quốc. Thầy cũng là nhà huấn luyện và tư vấn cho đội ngũ nhân sự và khách hàng của các tập đoàn và doanh nghiệp: FPT, PQC hospitality, J&T express, Amyra, ILA, RMIT, AIA EXCHANGE, Chubb Life, Global Media…

"Giáo dục nào đâu phải là quần áo để khoác lên cho đẹp, bởi giáo dục vốn dĩ là khơi dậy cái đẹp từ bên trong mỗi đứa trẻ" chính là châm ngôn của thầy trong giáo dục con trẻ.