Dạy trẻ cảm xúc sợ hãi, cách đối diện với hiệu ứng tiêu cực

Dạy trẻ cảm xúc sợ hãi và cách vượt qua là một nhiệm vụ quan trọng đối với ba mẹ trong việc nuôi dạy con cái. Đứng trước những thách thức và tình huống đáng sợ, trẻ cần sự hỗ trợ và chỉ dẫn từ ba mẹ để vượt qua. Trên con đường này, việc khơi dậy lòng dũng cảm và rèn luyện kỹ năng xử lý cảm xúc sẽ giúp trẻ tự tin đối mặt với mọi thử thách trong cuộc sống. Hãy cùng khám phá cách dạy trẻ vượt qua cảm xúc sợ hãi trong bài viết dưới đây.

Hiểu đúng về sự sợ hãi – Có phải lúc nào sợ hãi cũng là xấu?

Sợ hãi là một cảm xúc tự nhiên, mạnh mẽ và nguyên thủy của con người. Nó liên quan đến phản ứng sinh hóa phổ quát cũng như phản ứng cảm xúc cá nhân. Và nó có thể xuất hiện trong nhiều tình huống khác nhau, từ sợ hãi vật lý như sợ độ cao, sợ côn trùng đến sợ hãi tinh thần như sợ bị từ chối hoặc sợ thất bại.

Sợ hãi có thể có ảnh hưởng tiêu cực như:

• Gây ra căng thẳng và lo lắng quá mức, ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý và thể chất.
• Gây cản trở cho quyết định và hành động, làm mất tự tin và khả năng đối phó.
• Giới hạn khả năng thử thách bản thân và trở thành rào cản trong việc đạt được mục tiêu cá nhân và sự phát triển.

Tuy nhiên, sợ hãi không phải lúc nào cũng mang tính tiêu cực. Nếu được xử lý một cách lành mạnh và đúng cách, sự sợ hãi có thể có những tác động tích cực như: 

• Kích thích cơ thể phản ứng nhanh hơn và tăng cường sự nhạy bén trong các tình huống nguy hiểm.
• Kích thích sự tập trung và sự chú ý cao hơn để đối mặt và giải quyết vấn đề.
• Khám phá khả năng mới, khám phá sự mạo hiểm và phát triển sự dũng cảm.

Sự sợ hãi không hoàn toàn xấu, tuy nhiên, nếu sợ hãi kéo dài và ám ảnh, nó có thể gây hại cho sức khỏe tâm lý và cản trở sự phát triển của một người. Do đó, việc giáo dục cảm xúc xã hội cho trẻ mầm non và các lứa tuổi khác nói chung cũng như cảm xúc sợ hãi nói riêng là rất quan trọng. Cha mẹ cần tạo điều kiện cho trẻ phát triển khả năng ứng phó với cảm xúc sợ hãi một cách lành mạnh. 

Những cách dạy trẻ cảm xúc sợ hãi và đối diện với cảm xúc tiêu cực

Sự sợ hãi là một phần tự nhiên của cuộc sống và việc dạy trẻ cách đối mặt với cảm xúc sợ hãi là rất quan trọng để con trẻ phát triển một cách toàn diện. Dưới đây là một số cách hiệu quả để ba mẹ hỗ trợ và giúp trẻ vượt qua cảm xúc sợ hãi một cách tự tin.

Thừa nhận cảm xúc sợ hãi

Đầu tiên, ba mẹ cần giúp trẻ nhận ra nỗi sợ hãi, thừa nhận chúng và chấp nhận cảm xúc sợ hãi của mình. Hãy lắng nghe và cho trẻ biết rằng sự sợ hãi là điều bình thường và không có gì xấu hổ. Bằng cách này, trẻ sẽ cảm thấy thoải mái hơn khi chia sẻ và mở lòng với ba mẹ về những cảm xúc của mình. Thứ trẻ cần học không phải là né tránh sự sợ hãi mà là dạy trẻ quản lý cảm xúc của bản thân.

Xem thêm: Kỹ năng sống ở nhà một mình – Cùng bé vượt ải ĐẦU TIÊN của sự trưởng thành

Cùng con tìm hiểu nguyên nhân

Hãy dành thời gian để tìm hiểu nguyên nhân gây ra sự sợ hãi của trẻ. Có thể là do một trải nghiệm trước đó, một tình huống đáng sợ hoặc thậm chí là do sự đánh giá tiêu cực về bản thân. Bằng cách hiểu rõ nguyên nhân, ba mẹ có thể đưa ra các phương pháp phù hợp để giúp trẻ vượt qua cảm xúc sợ hãi đó. 

Cho con thấy sợ hãi không phải lúc nào cũng xấu

Khi dạy trẻ cảm xúc sợ hãi, bố mẹ cần cho trẻ thấy rằng cảm xúc này không phải lúc nào cũng là điều xấu. Đôi khi, sợ hãi có thể giúp ta tỉnh táo và cảnh giác, đồng thời tạo động lực để vượt qua những thử thách. Hãy khuyến khích các con nhìn nhận sự sợ hãi một cách tích cực và tìm cách sử dụng nó để trưởng thành.

Thất bại không phải lúc nào cũng là tệ nhất

Rất nhiều lần, sự sợ hãi của trẻ bắt nguồn từ nỗi lo sẽ thất bại, điều này dẫn đến việc trẻ nhút nhát thiếu tự tin, và các thất bại cứ thế tiếp tục nối dài. Ba mẹ cần thể hiện sự lạc quan và khuyến khích trẻ không sợ thất bại và nhìn nhận nó như một cơ hội học tập và phát triển. Hãy khuyến khích trẻ đặt mục tiêu, cố gắng và không sợ thất bại. Nếu con trẻ gặp thất bại, hãy động viên và nhắc nhở rằng thất bại là một phần tự nhiên của quá trình học tập và trưởng thành.

Không làm gia tăng sự sợ hãi và lo lắng của con từ bố mẹ

Ba mẹ đóng vai trò quan trọng trong việc giảm sự sợ hãi và lo lắng của trẻ. Vì vậy các bậc cha mẹ hãy tránh truyền tải những thông điệp tiêu cực, ví dụ như dùng những câu nói đe dọa hoặc tỏ ra lo lắng quá mức. Thay vào đó, hãy truyền tải những thông điệp tích cực và an ủi, khuyến khích trẻ tự tin đối mặt với sự sợ hãi và tin vào khả năng của mình.

Không so sánh con với người khác

Mỗi trẻ đều có những cảm xúc và khả năng đối mặt với sợ hãi riêng. Khi dạy trẻ cảm xúc sợ hãi, ba mẹ cần tránh so sánh con với người khác và đặt áp lực không cần thiết lên con trẻ. Hãy tập trung vào việc khích lệ và hỗ trợ trẻ phát triển khả năng tự tin và ứng phó với sự sợ hãi của mình.

Cho con thấy gia đình luôn ở bên

Gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ trẻ đối mặt với sự sợ hãi vì hầu hết cảm giác sợ hãi đến từ việc trẻ không tìm được ai đủ an toàn và tin tưởng ngay lúc đó. Ba mẹ hãy tạo cảm giác yên tâm cho con bằng cách sử dụng lời nói động viên và hành động như ôm con khi trẻ cảm thấy sợ. Gia đình luôn ở bên cạnh và sẵn lòng hỗ trợ trẻ khi trẻ cần.

Khuyến khích, truyền động lực giúp con mạnh mẽ

Ba mẹ hãy khuyến khích trẻ, cho trẻ biết rằng bản thân con có khả năng vượt qua sự sợ hãi và trở nên mạnh mẽ. Bên cạnh đó, ba mẹ truyền động lực cho trẻ bằng cách đặt mục tiêu, tạo động lực cho trẻ để đối mặt với những thử thách và khuyến khích trẻ không từ bỏ dễ dàng.

Hãy can thiệp nếu vấn đề quá nguy hiểm, nghiêm trọng

Trong trường hợp sự sợ hãi của trẻ trở nên quá nguy hiểm hoặc nghiêm trọng, ba mẹ cần can thiệp để đảm bảo an toàn cho trẻ. Hãy thể hiện sự quan tâm và chủ động tìm giải pháp để giúp trẻ vượt qua tình huống đó.

Xem thêm: Kỹ năng sống bảo vệ bản thân – Dạy con mạnh mẽ trước xã hội

Dạy trẻ cảm xúc sợ hãi với các kỹ năng xử lý tình huống bất ngờ

Ba mẹ cần dạy cho trẻ những kỹ năng sống xử lý tình huống, giúp trẻ biết cách đối mặt và xử lý những tình huống không mong muốn. Ba mẹ có thể rèn luyện cho trẻ qua các hoạt động thể chất, tư duy linh hoạt và luyện tập khả năng quyết định để trẻ tự tin đối mặt với sự sợ hãi.

Dạy trẻ cảm xúc sợ hãi khi đối mặt với các vấn đề, bài học mới

Ba mẹ hướng dẫn con trẻ từng bước một trong việc đối mặt với những vấn đề và bài học mới. Từ việc nhỏ như đối mặt với sự sợ hãi nhỏ xíu, ba mẹ có thể dẫn dắt con từng bước để giúp con hiểu và vượt qua nỗi sợ. Đầu tiên, hãy lắng nghe và đồng cảm với các con. Hãy thể hiện sự quan tâm và sẵn lòng lắng nghe những lo lắng của trẻ mà không phê phán hay bỏ qua.

Giúp trẻ bình tĩnh bằng những trò chơi

Trò chơi là công cụ hữu ích trong việc giúp trẻ bình tĩnh và đối mặt với sự sợ hãi. Phụ huynh hãy tìm hiểu về những trò chơi thích hợp như xếp hình, mô hình, hoặc trò chơi nhóm để giúp trẻ thư giãn và giải tỏa căng thẳng. Trò chơi cũng có thể tạo ra cơ hội để trẻ học cách kiểm soát cảm xúc và tăng cường sự tự tin.

Ba mẹ cần nhớ rằng mỗi đứa trẻ có những cách đối mặt và thời gian học tập riêng. Quan trọng nhất, hãy hiểu rằng tình yêu và sự ủng hộ của ba mẹ luôn là nguồn động lực lớn nhất để trẻ vượt qua sự sợ hãi và phát triển toàn diện.

Xem thêm: 30 trò chơi giáo dục cảm xúc cho trẻ mầm non ĐỘC ĐÁO NHẤT

Một số tình huống phổ biến dẫn đến sự sợ hãi ở trẻ

Một vài tình huống phổ biến dẫn đến sự sợ hãi ở trẻ là một phần không thể tránh khỏi trong quá trình phát triển của trẻ. Để giúp trẻ vượt qua những cảm xúc sợ hãi này, ba mẹ cần hiểu rõ nội dung cụ thể của từng tình huống và áp dụng các phương pháp xử lý thích hợp. Dưới đây là mô tả chi tiết về một số tình huống phổ biến và cách xử lý đơn giản, hiệu quả: 

Trẻ sợ đến lớp

Sự sợ hãi khi đến lớp là một tình huống phổ biến ở trẻ nhỏ. Ba mẹ có thể giúp trẻ vượt qua nỗi sợ này bằng cách tạo ra môi trường an toàn và thoải mái, gặp gỡ thường xuyên với các bạn cùng lớp và tạo sự quen thuộc. Bên cạnh đó, việc thể hiện sự ủng hộ và khích lệ trẻ đối mặt với sự sợ hãi sẽ giúp trẻ tăng cường sự tự tin và dần thích nghi với môi trường lớp học.

Xem thêm: Dạy trẻ mầm non chuẩn bị vào lớp 1 VỮNG VÀNG và TỰ TIN

Bé sợ đến bác sĩ

Sự sợ hãi khi đến bác sĩ là điều bình thường ở các con, thậm chí nhiều trẻ có thái độ chống đối. Để giảm bớt sự sợ hãi của trẻ bằng cách ba mẹ chuẩn bị trước cho trẻ biết về cuộc hẹn, giải thích một cách đơn giản và tích cực về tầm quan trọng của việc đi khám sức khỏe. Ngoài ra, việc thể hiện sự bình tĩnh và ủng hộ trẻ trong quá trình khám sức khỏe cũng rất quan trọng để giúp trẻ cảm thấy an toàn và tin tưởng.

Bé sợ các bữa ăn, đặc biệt là rau xanh

Sự sợ hãi trước bữa ăn, đặc biệt là rau xanh ở trẻ nhỏ là điều thường xuyên.Ba mẹ có thể rèn bé ăn rau và vượt qua sự sợ hãi bằng cách tạo ra môi trường thoải mái khi ăn, tham gia vào việc chuẩn bị bữa ăn cùng trẻ và gợi ý trẻ thử từng loại thức ăn một cách nhẹ nhàng và dừng lại nếu trẻ không thích.

Ngoài ra, ba mẹ có thể biến bữa ăn trở thành một trò chơi thú vị bằng cách tạo hình từ rau củ và tham gia vào việc chế biến món ăn cùng trẻ. Quan trọng nhất là không ép buộc trẻ ăn, mà thay vào đó, khuyến khích và ngợi khen khi trẻ thử và ăn những loại thức ăn mới.

Bé sợ bóng tối

Sự sợ hãi trước bóng tối là một tình huống thường gặp ở con trẻ. Ba mẹ tạo ra một môi trường an toàn và thoải mái khi trẻ đi ngủ, như sử dụng đèn đêm hoặc đèn nhỏ để tạo ánh sáng yếu. Ngoài ra, việc giải thích cho trẻ rằng bóng tối không đáng sợ và không có ma có thể giúp trẻ yên tâm hơn. Cùng với đó, việc đọc truyện cổ tích tích cực và khuyến khích trẻ tưởng tượng về những điều tích cực trong bóng tối cũng có thể giúp trẻ vượt qua nỗi sợ hãi này.

Một số bố mẹ có thói quen rèn trẻ tự ngủ từ sớm để trẻ quen dần với việc ở trong không gian yên tĩnh một mình vào ban đêm.

Con lo lắng bị bạn bè bắt nạt

Sự lo lắng bị bạn bè bắt nạt là một tình huống cảm xúc sợ hãi mà nhiều trẻ gặp phải. Ba mẹ hãy dành thời gian lắng nghe và tạo ra một môi trường an toàn để trẻ chia sẻ cảm xúc của mình. Hãy khuyến khích trẻ kết bạn và tổ chức các hoạt động xã hội để trẻ có cơ hội tìm hiểu và giao tiếp với những người bạn đồng trang lứa. Ngoài ra, việc giáo dục trẻ về lòng tự tin và khả năng tự bảo vệ bản thân cũng rất quan trọng trong việc giúp trẻ đối mặt với tình huống bị bắt nạt.

Nếu tình trạng bắt nạt hay bạo lực học đường thực sự xảy ra hay có dấu hiệu, bố mẹ hãy can thiệp ngay khi có thể nhé!

Xem thêm: [Tổng hợp] Các kỹ năng sống cho nữ sinh “HIỆN ĐẠI” 2023

Bé sợ chó mèo, các loài động vật

Sự sợ hãi trước chó mèo và các loài động vật khác có thể xuất phát từ cảm giác hoặc quan sát nhìn chúng hung hăng. Hoặc các con sợ các loài động vật côn trùng do hình thù đáng sợ. Để giúp trẻ vượt qua sự sợ hãi này, ba mẹ có thể thực hiện các bước sau:

• Đầu tiên, hãy giúp trẻ hiểu rõ về các loài động vật bằng cách đọc sách, xem hình ảnh hoặc xem video về chúng
• Tiếp theo, hãy dẫn dắt trẻ tiếp xúc với các loài động vật một cách an toàn và kiểm soát. 
• Ngoài ra, việc truyền đạt kiến thức về cách tiếp cận và giao tiếp với động vật cũng rất quan trọng. 

Con trẻ sợ đứng trước đám đông

Chứng sợ hãi và lo lắng đến mức quá độ khi đứng trước đám đông xuất hiện ở rất nhiều người chứ không chỉ ở trẻ. Vậy làm thế nào để trẻ tự tin trước đám đông? Hãy dần dạy trẻ thực hiện những nhiệm vụ nhỏ, khuyến khích con tự chủ – ra quyết định. Cùng với đó, hãy tăng cường kiến thức cho trẻ và nhớ chú ý tới ngoại hình của con cha mẹ nhé!

Dạy trẻ cảm xúc sợ hãi và vượt qua là một quá trình quan trọng trong việc phát triển tâm lý và sự tự tin của trẻ. Qua bài viết trên, hy vọng ba mẹ hiểu được tầm quan trọng của việc giúp trẻ vượt qua cảm xúc sợ hãi và áp dụng những phương pháp phù hợp với trẻ.

Ngoài ra nếu ba mẹ muốn giáo dục cảm xúc cho trẻ và phát triển thái độ sống tích cực, hãy tham gia khóa học KidUP dành cho trẻ từ 6 đến 9 tuổi. Khóa học sẽ cung cấp các phương pháp giảng dạy và hoạt động thú vị giúp trẻ tự tin đối mặt với cảm xúc sợ hãi và quản trị cảm xúc cá nhân.

Đăng ký khoá học KidUP cho bé NGAY

Tác giả/Tham vấn: LÊ ĐẶNG MINH NHẬT

Founder - CEO Công Ty CP Tiềm Năng Vô Hạn UPO

Thầy Lê Đặng Minh Nhật là nhà đào tạo, nhà nghiên cứu tâm lý giáo dục vời hơn 10 năm giảng dạy và đào tạo hơn 30.000 học viên toàn quốc. Thầy cũng là nhà huấn luyện và tư vấn cho đội ngũ nhân sự và khách hàng của các tập đoàn và doanh nghiệp: FPT, PQC hospitality, J&T express, Amyra, ILA, RMIT, AIA EXCHANGE, Chubb Life, Global Media…

"Giáo dục nào đâu phải là quần áo để khoác lên cho đẹp, bởi giáo dục vốn dĩ là khơi dậy cái đẹp từ bên trong mỗi đứa trẻ" chính là châm ngôn của thầy trong giáo dục con trẻ.