Dấu hiệu trẻ có EQ thấp – Nguyên nhân không phải ai cũng biết!

IQ và EQ là 2 yếu tố nhiều người quan tâm, nhất là sau khi sinh con. Một đứa trẻ phát triển toàn diện phải có cả chỉ số IQ và EQ ổn định. Trên thực tế, nhiều đứa trẻ đã bộc lộ những dấu hiệu EQ thấp ngay khi còn rất nhỏ. Nếu để ý hành động, cách cư xử của con, bạn cũng có thể nhận ra được con mình có những dấu hiệu EQ thấp hay không và tìm cách cải thiện chúng.

Những biểu hiện của trẻ có EQ thấp

Không giống như IQ, EQ là thứ có thể rèn luyện được. Qua việc nhận diện những biểu hiện EQ thấp và loại bỏ chúng, bạn có thể cải thiện trí thông minh cảm xúc của con mình. Dưới đây là một vài biểu hiện của trẻ có EQ thấp mà bố mẹ có thể tham khảo:

Dễ mất bình tĩnh

Trẻ dễ mất bình tĩnh, rất hay ăn vạ, khóc lớn khi nhu cầu không được đáp ứng. Khi thua trò chơi, hay làm việc gì không suôn sẻ, chúng thường xuyên cáu gắt, la hét với người xung quanh là dấu hiệu của trẻ có EQ thấp.

Nếu như từ nhỏ trẻ đã bộc lộ sự nóng nảy thì lớn lên khi đối mặt với nhiều áp lực, khó khăn, tính xấu này của chúng càng rõ nét hơn. Vì vậy bạn nên dạy con tính khiêm nhường, nhã nhặn và lịch sự từ nhỏ. Những tính cách tốt đẹp khi còn nhỏ sẽ tạo tiền đề tốt đẹp cho nhân cách của con sau này.

Nhạy cảm với lời nói và phê bình từ người khác

Trẻ có chỉ số EQ thấp thường nhạy cảm với lời nói, không sẵn sàng chấp nhận lời chỉ trích, phê bình từ người khác, luôn khóc lóc và gây ồn ào ở bất cứ đâu. Nếu như vậy, một khi gặp khó khăn, bé sẽ thu mình lại, sợ hãi, lo lắng và không dám đối mặt với vấn đề. 

Hay đổ lỗi

Những đứa trẻ có chỉ số EQ thấp thường tìm mọi cách để đổ lỗi, trốn tránh, không chịu trách nhiệm với sai lầm và thất bại của mình. Nguyên nhân là vì trẻ không có đủ dũng cảm để tự nhận lỗi sai của bản thân. Nếu con bạn có biểu hiện này thì bố mẹ nên trò chuyện, tâm sự và phân tích những cái đúng, cái sai cho con hiểu. 

Nói xấu người khác

Trẻ rất hay phàn nàn chê bai, trẻ hài lòng với nhiều thứ. Tính cách này rất không tốt, trẻ không biết tự nhìn nhận chính mình, luôn thấy điểm xấu của người khác và bắt đầu nói xấu sau lưng họ. Lúc còn nhỏ, những biểu hiện này chỉ dừng lại ở tật chê bai, nói xấu, khi lớn lên nó sẽ phát triển thành tính ghen tị, đố kỵ, không bao giờ cảm thấy hạnh phúc.

Thậm chí, có một số trường hợp trẻ còn bịa chuyện, đặt điều để vu oan, để phá hoại danh dự và nhân phẩm của người khác, luôn tìm kiếm các khuyết điểm và điểm xấu của người khác để bêu rếu, gây ra những vấn nạn như bạo lực học đường hiện nay.

Hay ngắt lời người khác

Giao tiếp là một trong các kỹ năng cần thiết đối với sự phát triển của một đứa trẻ. Việc trẻ có thể tự tin, thoải mái trò chuyện với người khác vừa giúp xây dựng các mối quan hệ lành mạnh vừa tạo điều kiện để trẻ phát triển ngôn ngữ vượt trội hơn.

Tuy nhiên, nếu trẻ giao tiếp mà không để ý đến mọi người xung quanh, thường xuyên chen ngang, ngắt lời thì chứng tỏ trẻ đang có sự thiếu tôn trọng đối với mọi người xung quanh. Đây chính là một trong những biểu hiện thường gặp ở những trẻ có chỉ số EQ thấp bởi trẻ không thể kiểm soát tốt các suy nghĩ, cảm xúc và hành vi của bản thân.

Có thái độ bảo thủ

Trẻ có Trí thông minh cảm xúc thấp thường hay cho mình là đúng, thường bảo thủ và cho rằng quan điểm của mình là đúng, luôn tìm mọi cách để bảo vệ quan điểm của mình, bỏ qua những bằng chứng mang tính phản biện từ người khác. Điều này đặc biệt nguy hiểm nếu sau này chúng trở thành những người lãnh đạo cả một tập thể thì thái độ bảo thủ đó dễ phải “trả giá đắt”.

Ích kỷ

Một biểu hiện khác của trẻ có chỉ số EQ thấp đó là tính ích kỷ, không quan tâm đến người khác mà chỉ quan tâm đến cảm xúc của bản thân. Vì ích kỷ nên chúng không hiểu cảm xúc của người khác, dễ dàng làm người khác tổn thương bằng những hành vi bừa bãi của mình. Vậy nên cha mẹ hãy để trẻ cảm nhận niềm vui khi chia sẻ bánh kẹo với các bạn, khi giúp người khó khăn.

Thích chọc giận người khác

Để gây sự chú ý và thỏa mãn tính hiếu thắng, trẻ có chỉ số EQ thấp thường thích chọc giận những người bên cạnh. Trẻ có thể bày đủ mọi trò để làm người khác cảm thấy khó chịu, bực bội, cáu gắt.

Ví dụ, trẻ có thể lấy những điều mà họ cảm thấy tự ti nhất về bản thân ra để trêu đùa, cười cợt, hay tự đặt ra biệt danh dựa trên những điểm yếu của bạn bè. Điều này sẽ khiến trẻ khó hòa đồng với người khác.

Có thái độ vô cảm

Thờ ơ, vô cảm với mọi người, mọi việc, không quan tâm đến cảm xúc và suy nghĩ của người khác là dấu hiệu khác của trẻ có EQ thấp. Cha mẹ nên dạy trẻ cách yêu thương, đồng cảm, sẻ chia, và cách thể hiện cảm xúc nếu trẻ có dấu hiệu này bằng cách dẫn trẻ đi làm tình nguyện, thăm hỏi, giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn,…

Có xu hướng ái kỷ

Nghiêm trọng hơn, trẻ có chỉ số Trí thông minh cảm xúc thấp có thể có xu hướng ái kỷ, có thể phát triển thành bệnh tâm lý nếu không định hướng đúng đắn, kịp thời. Trẻ yêu bản thân thái quá, chỉ quan tâm đến bản thân, kiêu ngạo, luôn mong muốn người khác ngưỡng mộ và tôn trọng mình nhưng lại thiếu sự đồng cảm với người khác. 

Các bé ganh tị khi thấy bạn có đồ chơi đắt hơn, quần áo đẹp hơn hay được điểm cao hơn vốn không phải chuyện quá nghiêm trọng. Thế nhưng, nếu trẻ có hành vi đập đồ chơi đắt tiền của bạn, bôi bẩn lên quần áo đẹp của bạn chỉ vì ganh tỵ thì đây có thể là dấu hiệu trẻ có xu hướng ái kỷ.

Các kỹ năng xã hội kém

Không biết chia sẻ, không chịu lắng nghe, không chịu hợp tác, không hòa đồng với mọi người, khả năng diễn đạt kém dẫn tới kỹ năng xã hội kém ở trẻ. Trẻ có EQ thấp thường rất khó để kết bạn và hòa nhập môi trường mới, cộng đồng mới.

Khó diễn đạt ý tưởng hoặc quan điểm

EQ thấp đồng nghĩa với khả năng kiểm soát, diễn đạt cảm xúc kém, trẻ khó kết nối, khó diễn đạt ý tưởng hay quan điểm cá nhân, từ khả năng giao tiếp với mọi người xung quanh cũng kém theo. Cha mẹ nên khuyến khích con diễn đạt và thể hiện quan điểm cá nhân, khen ngợi đúng lúc hoặc góp ý kịp thời nếu quan điểm của trẻ chưa đúng.

Bi quan sau thất bại

Trẻ có EQ thấp thường phản ứng mạnh mẽ khi gặp khó khăn, thất bại hay khi làm việc gì đó không suôn sẻ. Chúng dễ nản lòng, thoái chí, có nhiều cảm xúc tiêu cực sau thất bại, có thể bị mất niềm tin vào bản thân. Cha mẹ nên đưa con đi chơi, giải tỏa tâm lý, phân tích và động viên con, để chúng nhận ra bài học sau thất bại là gì, có thất bại thì thành công mới đáng quý.

Xem thêm: 11+ dấu hiệu trẻ có chỉ số EQ cao DỄ nhận thấy nhất!

Đâu là những yếu tố ảnh hưởng xấu đến EQ của trẻ?

Trí thông minh cảm xúc được hình thành trong quá trình phát triển của trẻ, vì vậy môi trường và cách giáo dục sẽ là những yếu tố có thể có tác động không tốt đến chỉ số EQ của trẻ.

Cách nuôi dạy con cái

Môi trường sống và sinh hoạt hàng ngày, cách mọi người giao tiếp, thể hiện cảm xúc với nhau trong gia đình, là điều đầu tiên mà một đứa trẻ cảm nhận được. Chúng ta thường nói “trẻ em là bản sao của cha mẹ”, nên muốn con có EQ cao, chính bạn trau dồi, cải thiện EQ của mình. Từ đó bạn sẽ có cách ứng xử, nuôi dạy con cái tích cực, truyền năng lượng và dạy những bài học đúng đắn cho con. Ngược lại nếu cha mẹ và những người xung quanh trẻ đều có EQ thấp, thì rất khó để đứa trẻ đó có EQ cao.

Bệnh lý tâm thần

Chỉ số EQ của trẻ thấp ngoài việc liên quan đến môi trường học tập và sinh sống thì cũng có thể do nguyên nhân trẻ mắc bệnh lý tâm thần như bệnh ái kỷ.

Bệnh ái kỷ xuất hiện ở nam giới nhiều hơn nữ giới và thường bắt đầu ở độ tuổi thiếu niên hoặc trưởng thành. Bệnh nhân mắc bệnh ái kỷ thường có hành vi kiêu ngạo, thiếu đồng cảm với mọi người và chỉ muốn được mọi người ngưỡng mộ. Những người ái kỷ thường được mô tả là những người tự phụ, luôn xem bản thân là trung tâm. Họ cũng có tính cách thất thường và luôn tin rằng mình xứng đáng được đối xử đặc biệt. Những rối loạn nhân cách có liên quan như: rối loạn chống đối xã hội, ranh giới, kịch tính. 

Chứng Alexithymia

Chứng Alexithymia là bệnh mất khả năng diễn đạt cảm xúc (hay mù cảm xúc), nếu trẻ mắc chứng bệnh này thì sẽ bị EQ thấp. 

Người bệnh sẽ thiếu khả năng nhận biết và miêu tả cảm xúc của bản thân, quá trình tưởng tượng bị hạn chế, bằng chứng là người mất khả năng diễn đạt cảm xúc hiếm khi tưởng tượng, người mất khả năng này cũng gặp khó khăn trong việc phân biệt và trân trọng cảm xúc của người khác. Điều này được cho là nguyên nhân gây ra những phản ứng thiếu đồng cảm và có hiệu quả cảm xúc kém, chính là EQ thấp.

Một số câu hỏi thường gặp chung về người có EQ thấp

Trí tuệ cảm xúc thấp có nghĩa là IQ sẽ cao?

Nhiều nghiên cứu chỉ ra những người có chỉ số IQ cao thường có chỉ số EQ thấp, nhưng người có trí tuệ cảm xúc thấp thì không có nghĩa là chỉ số thông minh của họ cao. 

Chỉ số IQ là do số phận, nếu cha mẹ có chỉ số IQ cao, con cái có thể thừa hưởng lợi thế từ chỉ số IQ đó, chỉ số IQ của một người là sinh ra đã có, IQ cao hay thấp nhân tố bên ngoài không tác động được. Nhưng ngược lại, chỉ số EQ là thứ có thể hình thành và cải thiện thông qua rèn luyện và môi trường sống xung quanh.

Trí tuệ cảm xúc cao có thể cải thiện không?

Như đã nói ở trên, chỉ số EQ là thứ có thể hình thành và cải thiện thông qua rèn luyện và môi trường sống xung quanh, nên cha mẹ hãy chú trọng nuôi dưỡng, nâng cao chỉ số EQ cho trẻ từ sớm. Các bậc phụ huynh có thể cho trẻ tham gia những khóa học về kỹ năng sống, làm việc nhóm, khóa học bồi dưỡng EQ cho trẻ.

Người ái kỷ có EQ thấp không?

Người bị bệnh ái kỷ thường yêu bản thân thái quá, chỉ quan tâm đến bản thân, kiêu ngạo, luôn mong muốn người khác ngưỡng mộ và tôn trọng mình nhưng lại thiếu sự đồng cảm với người khác. Đây là 1 trong những dấu hiệu của người có EQ thấp, đây cũng là một bệnh rối loạn tâm lý cần điều trị.

Mong rằng bài viết trên đây đã giúp bạn đọc nhận biết được những dấu hiệu của trẻ có EQ thấp cũng như những yếu tố có thể ảnh hưởng xấu đến EQ của trẻ. EQ là chỉ số hình thành và phát triển theo thời gian, chúng ta hoàn toàn có thể tác động để nuôi dưỡng EQ cao cho trẻ, đó sẽ là tiền đề, bệ phóng để con tự tin vững bước tương lai.

Nếu bạn cũng đang quan tâm khóa học rèn luyện và nâng cao EQ cho trẻ thì khóa học kỹ năng sống DreamUP của UPO sẽ là một gợi ý đầy tiềm năng!

Bố mẹ hãy đăng ký khoá học DreamUP cho bé ngay TẠI ĐÂY!

Tác giả/Tham vấn: LÊ ĐẶNG MINH NHẬT

Founder - CEO Công Ty CP Tiềm Năng Vô Hạn UPO

Thầy Lê Đặng Minh Nhật là nhà đào tạo, nhà nghiên cứu tâm lý giáo dục vời hơn 10 năm giảng dạy và đào tạo hơn 30.000 học viên toàn quốc. Thầy cũng là nhà huấn luyện và tư vấn cho đội ngũ nhân sự và khách hàng của các tập đoàn và doanh nghiệp: FPT, PQC hospitality, J&T express, Amyra, ILA, RMIT, AIA EXCHANGE, Chubb Life, Global Media…

"Giáo dục nào đâu phải là quần áo để khoác lên cho đẹp, bởi giáo dục vốn dĩ là khơi dậy cái đẹp từ bên trong mỗi đứa trẻ" chính là châm ngôn của thầy trong giáo dục con trẻ.