Phát triển nhận thức cho trẻ mầm non – Hiểu đúng, làm đúng!

Trẻ nhỏ trong độ tuổi mầm non rất cần được người lớn có những định hướng đúng đắn khoa học cho sự phát triển toàn diện. Đây được xem là thời điểm “vàng” để bé yêu hình thành thói quen, tính cách. Hiểu được tầm quan trọng trong phương pháp giáo dục, những chia sẻ từ UPO dưới đây sẽ giúp cha mẹ đồng hành cùng sự phát triển nhận thức cho trẻ mầm non.

Hiểu đúng về việc phát triển nhận thức cho trẻ 

Phát triển nhận thức cho trẻ bao gồm sự phát triển về kiến ​​thức, kỹ năng, cách giải quyết vấn đề và khuynh hướng giúp trẻ tư duy và hiểu thế giới xung quanh.

Trẻ mầm non từ 2,5 tuổi cho đến 6 tuổi có khả năng nhận biết, hình thành tư duy tự thức cho trẻ dựa trên các lĩnh vực chủ đạo như: làm quen toán học, khám phá khoa học, am hiểu xã hội.

Sự phát triển nhận thức của trẻ em thường bắt đầu ở giai đoạn đầu đời chủ yếu được hình thành thông qua các trải nghiệm thực tế và các kỹ năng đơn giản như cử động, ghi nhớ, suy nghĩ, khả năng nghe, nhìn, cảm xúc, vị giác,…

Để trẻ nhỏ hình thành và xây dựng được nhận thức đúng đắn, vai trò giáo dục và hướng đến đến từ các bậc phụ huynh, thầy cô giáo,… là vô cùng quan trọng. Việc cung cấp môi trường học tập lành mạnh và chơi đùa an toàn, khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động ngoại khóa, giúp trẻ hình thành các kỹ năng xã hội cũng rất quan trọng trong việc phát triển nhận thức cho trẻ.

Điểm danh những hoạt động phát triển nhận thức cho trẻ mầm non

Dạy con đặt câu hỏi “Tại sao” và những câu hỏi mở

Đưa ra những gợi ý cho trẻ bằng các câu hỏi mang tính gợi mở sẽ góp phần khơi dậy trí tò mò ở trẻ. Khi nhận được câu hỏi “tại sao…”, trẻ bắt đầu quá trình suy nghĩ, tưởng tưởng để xác định nguyên nhân và tìm cách giải quyết vấn đề.

Xây dựng nhận thức về không gian

Xây dựng nhận thức về không gian là một phần quan trọng của giáo dục mầm non. Trẻ ưu thích khám phá các khía cạnh không gian ví dụ như việc trẻ cất đồ chơi vào thùng sau đó đổ chúng ra ngoài và ngược lại. Việc thay đổi không gian cho các đồ vật giúp trẻ tăng khả năng tập trung và quan sát kỹ lưỡng.

Kỹ năng giải quyết vấn đề

Trong cuộc sống hằng ngày, ngoài thời gian con ở nhà và tới trường, trẻ còn có cơ hội được giao lưu và tiếp xúc với những người thân, hàng xóm, nhân viên bán hàng, bác bảo vệ,… Đối mặt với những tình huống bất ngờ đòi hỏi trẻ phải trang bị kỹ năng giải quyết vấn đề. Ví dụ khi người lạ hỏi đường hoặc cho trẻ bánh kẹo, trẻ sẽ có suy nghĩ rằng mình có nên nhận không và điều gì sẽ xảy ra tiếp theo.

Bắt chước!

Bắt chước có thể phát triển nhận thức cho trẻ mầm non? Đúng vậy! Hành vi bắt chước, lặp lại các hành động của mọi người xung quanh cho thấy trẻ rất có khả năng ghi nhớ và học hỏi cao. Tuy nhiên, để phân biệt đâu là hành động và không nên làm theo, trẻ cũng cần thời gian để nhận thức và chắt lọc. Rất dễ để bắt gặp hành động các bạn nhỏ thường bắt chước ba mẹ mình như: hát ru bé, cho bé ăn, gấp quần áo, dọn đồ chơi,…

Làm quen sớm với con số và chữ cái cũng như ý nghĩa của chúng

Giai đoạn mầm non là thời điểm thích hợp để trẻ làm quen với con số và chữ cái. Khái niệm, mối liên hệ hay thứ tự của các con số sẽ rèn luyện trí nhớ và khả năng tư duy của trẻ. Ba mẹ có thể để con làm quen với những tri thức này qua các bài hát như đếm sao, bài hát bảng chữ cái, Five Little Monkeys Jumping on the Bed,…

Khả năng phân loại

Khả năng phân loại nhận diện và ghi nhớ tên gọi các loại trái cây, các loài động vật, phương tiện giao thông,… cũng là hoạt động nổi bật được trẻ mầm non yêu thích. 

Nhận diện màu sắc và hình dạng

Màu sắc và hình dạng là hai yếu tố quan trọng giúp trẻ dễ dàng nhận thức được các đặc điểm riêng của đồ vật. Ví dụ với các loại trái cây, cùng có hình dạng tròn nhưng quả xanh có màu xanh lá đặc trưng trong khi đó quả quýt lại có màu cam. 

Tham gia các hoạt động xã hội, ngoại khoá

Hoạt động thay đổi nhận thức rõ rệt ở trẻ nhất phải kể tới thành công của các hoạt động xã hội, ngoại khóa, dã ngoại,… Việc thay đổi thế giới quan, gặp gỡ và vui chơi cùng rất nhiều những người bạn mới sẽ giúp bé hình thành nhiều kỹ năng sống, kỹ năng ứng xử hiệu quả hơn. 

Tại sao cần giáo dục phát huy tính tích cực nhận thức của trẻ?

Giáo dục nhận thức trẻ mầm non được thể hiện qua các hoạt động thể chất, giao tiếp xã hội, khả năng ngôn ngữ, kỹ năng ứng xử đời sống,… Phát triển nhận thức góp phần kích thích não bộ từ đó khai phá những khả năng tiềm ẩn bên trong mỗi đứa trẻ. 

Thông qua các phương pháp giáo dục nhận thức khoa học, trẻ mầm non có thể thành thạo các kỹ năng sống, biết cách xử lý tình huống, giao tiếp với mọi người,… Ngoài ra, phát triển nhận thức còn đóng vai trò quan trọng khi trang bị nền tảng cho sự hình thành tri thức và nhân cách sau này của trẻ nhỏ. 

Những phương pháp phát triển nhận thức cho trẻ em

Vậy có những phương pháp giáo dục hiệu quả nào tốt cho hoạt động nhận thức của trẻ. Cùng tìm hiểu ngay!

Qua phim ảnh, truyện kể

Các bạn nhỏ rất yêu thích hoạt động xem hoạt hình, nghe kể chuyện,… Vậy nên, ba mẹ có thể sử dụng phương pháp đọc sách, đặt câu hỏi khi xem phim nhằm kích thích suy nghĩ, trí tưởng tượng trong bé. Bởi các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng việc thường xuyên giao tiếp với trẻ nhỏ sẽ giúp tăng cường trí não và giúp trẻ học ngôn ngữ nhanh hơn.

Qua các bài hát 

Cho trẻ tiếp xúc với âm nhạc thông qua các bài hát cũng được xem là một phương pháp phát triển nhận thức tự nhiên. Các giai điệu bắt tai, câu từ dễ nhớ dễ thuộc dễ làm các bé trở nên hào hứng. Âm nhạc cũng giúp trẻ phát triển các kỹ năng lành mạnh vì nó xoa dịu và tạo ra một môi trường tích cực.

Bên cạnh các bài hát, việc tiếp xúc với các loại nhạc cụ như piano, đàn guitar, sáo, trống,… sẽ giúp trẻ mở rộng khả năng thường thức, cảm thụ âm nhạc từ đó làm phong phú vốn từ của bản thân.

Qua các trò chơi

Thông qua các trò chơi vui nhộn, phương pháp này hứa hẹn mang đến sự phát triển nhận thức cho trẻ mầm non một cách toàn diện khi con được sử dụng tới 5 giác quan gồm: thị giác, xúc giác, thính giác, khứu giác và vị giác. 

Các trò chơi phát triển tư duy được đưa vào dạy trẻ thường có hình trụ có núm, tháp hồng, cầu thang nâu, tủ hình học,… nhằm mang đến khả năng quan sát và tăng nhận thức cho trẻ trong việc so sánh độ dài ngắn, to nhỏ, dày mỏng hay màu sắc, tính chất của đồ vật. Đồng thời qua đó hình thành tư duy toán học với các kỹ năng phân loại, sắp xếp trật tự hình khối cùng kích thước, màu sắc.

Qua các hoạt động thường ngày

Lồng ghép phương pháp giáo dục nhận thức vào trong các hoạt động đời sống hàng ngày là cách tự nhiên nhất để hình thành các kỹ năng cho trẻ. Ba mẹ nên để bé có cơ hội làm quen và phụ giúp các công việc trong nhà như: rửa bát, gấp quần áo, quét nhà,… thay vì quá bao bọc khiến trẻ vô tình mất đi sự tự lập.

Trên đây là những chia sẻ về phương pháp giáo dục phát triển nhận thức cho trẻ mầm non mà ba mẹ cần biết. Bài test Sinh trắc vân tay tại Tổ chức giáo dục UPO là một gợi ý tuyệt vời dành cho ba mẹ có mong muốn được hiểu kỹ hơn về tính cách của các bé để từ đó đưa ra cách phát triển nhận thức hiệu quả nhất.

Bố me hãy đăng ký chương trình Sinh trắc vân tay cho bé TẠI ĐÂY! 

Tác giả/Tham vấn: LÊ ĐẶNG MINH NHẬT

Founder - CEO Công Ty CP Tiềm Năng Vô Hạn UPO

Thầy Lê Đặng Minh Nhật là nhà đào tạo, nhà nghiên cứu tâm lý giáo dục vời hơn 10 năm giảng dạy và đào tạo hơn 30.000 học viên toàn quốc. Thầy cũng là nhà huấn luyện và tư vấn cho đội ngũ nhân sự và khách hàng của các tập đoàn và doanh nghiệp: FPT, PQC hospitality, J&T express, Amyra, ILA, RMIT, AIA EXCHANGE, Chubb Life, Global Media…

"Giáo dục nào đâu phải là quần áo để khoác lên cho đẹp, bởi giáo dục vốn dĩ là khơi dậy cái đẹp từ bên trong mỗi đứa trẻ" chính là châm ngôn của thầy trong giáo dục con trẻ.