“TRỌN BỘ” 16 kỹ năng sống cho trẻ 7 tuổi QUAN TRỌNG NHẤT

Giai đoạn lên 7 tuổi là lúc trẻ bắt đầu có nhiều sự trưởng thành hơn trong suy nghĩ và nhận thức. Thay vì chú trọng phát triển các kỹ năng vận động như trước, ba mẹ hoàn toàn có thể hướng con yêu tới sự độc lập trong tư duy, các kỹ năng sống dành cho học sinh và phát triển cảm xúc cá nhân. Bài viết tổng hợp các kỹ năng sống cho trẻ 7 tuổi thiết yếu dưới đây chắc chắn sẽ là gợi ý tuyệt vời dành cho ba mẹ!

Kỹ năng sống cho trẻ 7 tuổi – Nhóm nhận thức

Trước khi dạy trẻ biết cách ứng xử thật tốt trong xã hội, ba mẹ cần giáo dục nhận thức đúng đắn cho trẻ. Nhóm kỹ năng sống nhận thức dành cho trẻ 7 tuổi bên dưới sẽ giúp ba mẹ dễ dàng hơn trong việc hướng dẫn và định hướng phát triển con yêu.

Kỹ năng tự nhận thức

Kỹ năng tự nhận thức nói chung được hiểu là khả năng mà mỗi chúng ta có thể tự hiểu rõ về chính bản thân mình từ đó nhận thức được nhu cầu bản thân muốn được làm gì và cần gì trong cuộc sống. Theo triết học Mác-Lênin, sự tự nhận thức này là quá trình phản ánh biện chứng hiện thực khách quan vào trong bộ óc của con người, sự tích cực, sự năng động dựa trên thực tiễn.

Không chỉ là một kỹ năng quan trọng với người trưởng thành, kỹ năng tự nhận thức rất cần được ba mẹ hình thành sớm cho các bé thông qua phương pháp giáo dục và trải nghiệm từ thực tế đời sống. Thông thường, tự nhận thức ở trẻ được chia thành 2 loại là:

• Tự nhận thức về bản thân: bé hiểu về tính cách, điểm mạnh, điểm yếu, sở thích cá nhân. Trong những tình huống nhất định nào đó, bé biết xác định cảm xúc, quan điểm và hành động của chính mình. Ví dụ: Khi bị ngã bé cảm nhận được sự đau đớn và con biết bật khóc để giải tỏa cảm xúc sợ hãi của mình.
• Tự nhận thức về xã hội: bé dần để ý tới cách mà những người xung quanh nhìn nhận và nói chuyện về mình. Ví dụ: Khi tiếp xúc với người bạn của mẹ, bé sẽ nhìn rất lâu để xác định xem cô ấy có thích sự xuất hiện của mình hay không.

Với trẻ 7 tuổi, bé đã có 1 năm học để làm quen và dần thích nghi với nếp sinh hoạt kỷ luật tại cấp tiểu học nên con cũng hình thành được khả năng tự nhận thức nhất định. Tuy nhiên, ba mẹ vẫn có thể giúp bé nâng cao kỹ năng này một số phương pháp như:

• Giao cho con những “nhiệm vụ” để con có ý thức hơn và luôn cố gắng hoàn thành chúng: con làm xong bài tập mới được đi chơi, đi học về phải cất dép đúng nơi quy định,…
• Cùng con xây dựng thời gian biểu để cân bằng giữa thời gian con đi học và ở nhà, con cần đến trường đúng giờ, soạn đầy đủ sách vở và dụng cụ học tập, phụ giúp ba mẹ một số công việc nhà khi con đi học về, đi ngủ sớm,…
• Cho con không gian riêng: Bé 7 tuổi biết suy nghĩ nhiều hơn và con hay dành thời gian để chơi một mình. Con cũng vô cùng để ý đến lời nói, sự nhận xét đánh giá từ ba mẹ hay những người xung quanh.

Trong quá trình rèn luyện kỹ năng tự nhận thức cho con, ba mẹ nên quan sát và để ý hơn tới cách mình nói chuyện với con. Hãy thật vui vẻ và thoải mái khi giao cho con những “nhiệm vụ” thay vì dùng thái độ cưỡng ép, quát mắng trẻ phải làm điều đó. Bởi thái độ của các bậc phụ huynh cũng quyết định rất lớn tới cảm xúc và suy nghĩ của trẻ.

Xem thêm: Giáo dục khai phóng là gì? Tại sao nên chọn mô hình giáo dục khai phóng?

Kỹ năng tư duy sáng tạo

Kỹ năng tư duy sáng tạo dùng để chỉ khả năng biết giải quyết vấn đề bằng cách tạo ra sự mới lạ, độc đáo nhưng vẫn mang lại kết quả tốt nhất. Nhiều bậc phụ huynh lại cho rằng tư duy sáng tạo ở trẻ là năng khiếu “trời ban”, chúng ta không thể can thiệp hay giúp đỡ con. Tuy nhiên thực tế chứng minh rằng sự sáng tạo tuyệt vời của trẻ còn có thể được hình thành và phát triển vượt trội thông qua rèn luyện. Nhất là đối với trẻ 7 tuổi, khả năng tư duy sáng tạo sẽ giúp con tìm ra những cách học vui nhộn và hấp dẫn hơn so với cách học thụ động.

Vậy làm sao để kích thích và phát triển tư duy sáng tạo cho bé, ba mẹ có thể tham khảo những phương pháp quen thuộc sau:

• Bé làm quen với hội họa: Vẽ nên những ý tưởng bằng những gam màu sặc sỡ là cách trẻ được rèn luyện và phát triển khả năng quan sát, kỹ năng vận động của não bộ và trí tưởng tượng phong phú. Để vẽ nên bức tranh của mình, bé cần phải có sự quan sát, ghi nhớ các đặc điểm hình dáng của đồ vật, sự việc nào đó kết hợp với trí tưởng tượng sáng tạo để tạo nên nó.
• Bé làm quen với âm nhạc: Âm nhạc luôn là một liều thuốc tinh thần tuyệt vời để trẻ có thể bày tỏ cảm xúc và luyện tập tính sáng tạo thông qua việc học hát, tập chơi các loại nhạc cụ, nhảy múa,… Sự thư giãn mà âm nhạc đem lại sẽ giúp kích thích và phát triển tư duy sáng tạo nghệ thuật và tư duy logic bên trong trẻ.
• Tham gia hoạt động đóng kịch: Trò chơi nhập vai, hòa mình vào một vở kịch, vai diễn nào đó cũng là hoạt động vô cùng bổ ích nhằm khơi dậy tư duy sáng tạo cho bé. Trẻ 7 tuổi hoàn toàn có thể tưởng tượng ra các nhân vật khác (hoặc lựa chọn các bạn đồ chơi làm nhân vật) và nghĩ ra lời thoại, xây dựng tính cách cho từng nhân vật đó để diễn cùng mình.
• Học ngoại ngữ: Tìm hiểu một ngôn ngữ còn là cách giúp con yêu mở rộng thế giới quan về một nền văn hoá, tri thức của đất nước khác. Thông qua các cách học ngoại ngữ đa dạng như: học bằng tranh ảnh, xem phim, nghe nhạc, đóng kịch,… trẻ buộc phải tư duy trực tiếp bằng ngoại ngữ nhằm nắm bắt kiến thức mới. Hành vi tư duy sáng tạo cũng từ đó được “kích hoạt” hiệu quả hơn.
• Học tập từ những sai lầm: Dù là người lớn hay trẻ nhỏ, ai trong số chúng ta cũng sẽ mắc những sai lầm. Thay vì khiến trẻ cảm thấy chán nản, tồi tệ khi phạm lỗi, ba mẹ hãy động viên khích lệ con thay đổi và học hỏi thêm nhiều mới mẻ. Ví dụ như con không thể học thuộc bài trên lớp dù đã rất cố gắng, bạn có thể gợi ý và để trẻ thử đánh vần theo giai điệu bài hát xem có dễ nhớ hơn hay không nhé.

Kỹ năng phản biện

Sau một năm học lớp 1, trẻ đã dần được làm quen và hình thành khả năng giao tiếp, tranh luận cùng với bạn bè, thầy cô giáo. Nhờ đó, sự độc lập trong suy nghĩ của trẻ 7 tuổi cũng dần hoàn thiện hơn, ba mẹ có thể để ý thấy rằng con rất thích được nói chuyện với các bạn, thậm chí là “cãi nhau” về một vấn đề. Đó cũng chính là cách mà kỹ năng phản biện được nhen nhóm và hình thành trong trẻ, kỹ năng này thường phát triển song hành với việc rèn luyện kỹ năng quan sát cho trẻ. 

Theo các nhà nghiên cứu, việc hình thành kỹ năng phản biện càng sớm sẽ giúp trẻ:

• Có được chỉ số IQ cao khi não bộ thường được vận động.
• Trẻ luôn biết cách tìm hiểu và giải quyết những vấn đề.
• Có khả năng ghi nhớ và vận dụng kiến thức tốt.
• Trẻ biết cách phân tích, đánh giá và nhìn nhận vấn đề một cách khách quan.

Trẻ 7 tuổi hoàn toàn có thể tự hình thành và phát triển khả năng phản biện nếu con hăng hái và yêu thích cảm giác tranh luận trong mỗi giờ học. Tuy nhiên, ba mẹ cũng có thể chủ động định hướng cho con phát triển kỹ năng này bằng một số phương pháp như:

• Tích cực đặt những câu hỏi khiến trẻ phải đưa ra lời giải thích. (Con có biết tại sao lá cây lại có màu xanh không? Sẽ ra sao nếu chúng ta không để thức ăn vào trong tủ lạnh con nhỉ?…)
• Kết hợp rèn kỹ năng tranh luận với hoạt động vẽ tranh, tô màu. Mẹ hãy đề nghị bé lựa chọn một màu con muốn để tô vào một hình vẽ như: cái cây, bông hoa, ông mặt trời,… và hỏi xem tại sao con lại muốn vẽ màu đó.
• Khi dẫn bé đi mua đồ chơi, hãy hỏi con tại sao lại thích món đồ chơi đó. Nếu con muốn mẹ mua đồ chơi, con cần phải làm gì? Thay vì dễ dàng đáp ứng nhu cầu, mong muốn của con, ba mẹ có thể đưa ra điều kiện để con thực hiện. Khi con làm tốt, món đồ chơi sẽ là “phần thưởng xứng đáng” mà con nhận được. 

Kỹ năng tư duy logic

Sau một thời gian dài được tiếp xúc trong môi trường học tập kỷ luật, được làm quen và kết nối với nhiều bạn bè, vốn từ vựng cũng như khả năng ngôn ngữ của trẻ 7 tuổi được gia tăng đáng kể. Đây chính là giai đoạn tuyệt vời để trẻ hình thành và phát triển kỹ năng tư duy logic hiệu quả nhất. 

Tư duy logic được biết tới là khả năng mà con người trải qua quá trình hoạt động tư duy và suy luận khoa học nhằm đưa ra hướng giải quyết cho một vấn đề nào đó hoặc thực hiện một mục đích cụ thể. Đối với trẻ lên 7, khả năng tư duy logic sẽ giúp các bé có cái nhìn khách quan, khoa học hơn về mối quan hệ giữa các sự vật, hiện tượng trong đời sống từ đó rút ra một bài học hay kiến thức mới. 

Khả năng tư duy logic ở trẻ nhỏ được biểu hiện rõ ràng nhất thông qua cách con giải một bài toán. Thay vì áp dụng công thức một cách máy móc như kiến thức được cung cấp từ sách vở, trẻ có khả năng tư duy logic sẽ dựa trên các thông tin từ đề bài, xâu chuỗi các yếu tố liên kết kết với nhau từ đó tìm ra cách để giải bài toán nhanh nhất. 

Ba mẹ có thể rèn luyện tư duy logic cho trẻ bằng phương pháp hình thành thói quen đọc sách mỗi ngày cho bé hay thường xuyên trò chuyện, thảo luận với con về những kiến thức khoa học, xã hội bổ ích. Việc cung cấp thật nhiều tri thức khoa học mới lạ sẽ giúp trẻ có thêm sự hiểu biết và linh hoạt hơn khi suy luận.

Xem thêm: Rèn luyện thói quen đọc sách cho trẻ với 10 “bí quyết” sau

Nhóm kỹ năng sống xã hội

Ngoài việc chú trọng giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học ở nhóm nhận thức, nhóm kỹ năng sống xã hội sẽ định hướng tính cách, lối sống đúng đắn, có chừng mực dành cho trẻ 7 tuổi. Cùng tham khảo những kỹ năng sống xã hội sau đây để có thêm nhiều phương pháp dạy bé hiệu quả ba mẹ nhé! 

Dạy trẻ 7 tuổi tự lập

Không bố mẹ nào có thể chăm sóc và ở bên trẻ suốt 24/24 tiếng mỗi ngày vậy nên hãy để con được học kỹ năng sống tự lập ngay từ khi còn nhỏ. Nhất là đối với trẻ 7 tuổi, các con đã bước vào lớp 2 và phần lớn thời gian trong ngày của con là dành cho việc học tập trên lớp. Nếu không thể tự chăm sóc bản thân, con rất khó để có thể hòa nhập cùng các bạn.

Vậy sống tự lập ở trẻ 7 tuổi là gì? Kỹ năng sống tự lập chính là khả năng trẻ có thể tự giác, chủ động làm những việc của bản thân mình mà không đợi ai nhắc nhở, phàn nàn; con có thể tự làm lấy, tự giải quyết nhu cầu  của mình mà không trông chờ sự giúp để từ người khác.

Biểu hiện của những em bé 7 tuổi biết sống tự lập đó là:

• Bé tự giác hoàn thành các thói quen vệ sinh cá nhân như: tự thay quần áo, đi giày dép, tự đánh răng, rửa mặt,..
• Luôn xếp gọn gàng đồ chơi sau khi chơi xong và cất gọn sách vở khi làm xong bài tập.
• Biết dọn dẹp góc học tập của mình.

Để bé học tập được kỹ năng này, mỗi bậc phụ huynh cần thật sự kiên nhẫn và nhẹ nhàng hướng dẫn con. Trong một vài lần đầu, bé có thể chưa nhớ hoặc làm chưa đúng, ba mẹ không nên căng thẳng với trẻ mà hãy động viên để con làm tốt hơn ở những lần tới. 

Không chỉ tự giác biết hoàn thành việc của mình, trẻ lên 7 còn có thể chủ động phụ giúp ba mẹ các công việc nhà cơ bản như quét nhà, giặt đồ, xếp quần áo,… Vừa là giúp đỡ ba mẹ, vừa là cách để dạy trẻ biết trân trọng và có trách nhiệm với những đồ vật trong gia đình hơn. Thay vì sai bảo hay bắt ép trẻ phải làm, mẹ hãy “rủ” con làm cùng mình, điều này sẽ giúp con cảm thấy thoải mái và vui vẻ hơn khi thực hiện các công việc được giao.

Kỹ năng giao tiếp

Không riêng với trẻ nhỏ, giao tiếp luôn là một trong những kỹ năng không thể thiếu trong đời sống hàng ngày. Kỹ năng này được hình thành từ giai đoạn sơ sinh và dần phát triển theo từng giai đoạn khác nhau ở trẻ. Với độ tuổi lên 7, kỹ năng giao tiếp của trẻ yêu cầu khả năng bé biết vận dụng ngôn ngữ linh hoạt, biết ứng xử lễ phép, biết bày tỏ quan điểm hay ý kiến của mình. 

Phát triển kỹ năng giao tiếp cho bé 7 tuổi sẽ trở nên dễ dàng hơn nếu ba mẹ nắm vững các nguyên tắc giáo dục sau:

• Luôn dạy con biết chào hỏi, dạ thưa và hỏi thăm sức khỏe người lớn tuổi.
• Con cần biết nói lời cảm ơn – xin lỗi đúng lúc.
• Dạy trẻ giao tiếp bằng mắt, khi nói chuyện với người đối diện con cần nhìn thẳng vào mắt họ, điều này không chỉ giúp trẻ cảm thấy tự tin mà còn thể hiện sự tôn trọng đối với người khác.
• Không nói chống không, luôn trả lời bằng câu hoàn chỉnh nhất. Ví dụ như: Khi được hỏi “Con đang làm gì đấy?”, trẻ cần trả lời câu đầy đủ chủ ngữ và vị ngữ “Con đang chơi đồ chơi mẹ ạ.”
• Ba mẹ hãy chủ động hỏi và cho bé có cơ hội bày tỏ mong muốn, việc này sẽ giúp mối quan hệ gia đình trở nên thấu hiểu nhau hơn. Bé cũng có thể chia sẻ những khó khăn mà con đang gặp phải khi tập giao tiếp chẳng hạn.
• Dạy trẻ biết tôn trọng ý kiến và cảm xúc của người khác bằng cách im lặng lắng nghe trong khi người khác đang nói, không cắt ngang câu chuyện, không cướp lời,…

Xem thêm: Dạy bé giao tiếp – 9 Bí kíp “VÀNG” dành tặng riêng cho ba mẹ

Kỹ năng sống cho trẻ 7 tuổi – Đừng quên hòa nhập!

Giống với giao tiếp, kỹ năng hòa nhập vô cùng quan trọng đối với trẻ 7 tuổi bởi nó có thể giúp con mở rộng mối quan hệ và có thêm nhiều cơ hội để phát triển bản thân hơn. Một số bạn nhỏ ngại giao tiếp, luôn rụt rè sẽ khó để kết bạn hoặc nói chuyện. Ngược lại, với bạn nhỏ có khả năng giao tiếp tốt và có khả năng hòa nhập với môi trường mới, bạn bè mới nhanh chóng, bé sẽ có được sự tự tin và mong muốn thể hiện bản thân nhiều hơn. Sự hòa nhập giúp trẻ có thêm nhiều cơ hội để rèn luyện các kỹ năng xã hội hiệu quả như: kỹ năng làm việc nhóm, giao tiếp, ứng xử,..

Một số phương pháp mà bạn có thể áp dụng để bé trở nên hòa nhập hơn:

• Dạy bé biết giúp đỡ, sẻ chia với những người khó khăn hơn mình: Khi con biết giúp đỡ người khác cũng tức là con đang giúp chính mình vượt qua rào cào về tâm lý để trở nên cởi mở hơn.
• Xây dựng sự tự tin ở trẻ: bằng cách để con được tham gia các hoạt động tập thể, cho con gặp gỡ các bạn bè đồng trang lứa để bé dần thích nghi với việc đứng trước đám đông.
• Hòa nhập không có nghĩa là “hòa tan”, hòa mình vào tập thể để cùng nhau phát triển nhưng không đồng nghĩa với việc con phải đánh mất đi cái riêng của chính mình.

Học cách ứng xử lịch sự, tôn trọng người khác

Học cách giao tiếp không khó nhưng giao tiếp làm sao để giao tiếp thật văn minh và biết tôn trọng người khác mới là “bài toán khó” trong quá trình định hướng kỹ năng sống cho bé. Tục ngữ Việt Nam ta có câu “Tiên học lễ, Hậu học văn” có nghĩa là so với việc học văn học chữ thì việc học lễ nghĩa được xếp lên đầu tiên. Trước khi dạy trẻ học cách ứng xử lịch sự và biết tôn trọng người khác, ba mẹ nên làm gương để con noi theo. 

Có nhiều phương pháp để phụ huynh dạy bé cách tôn trọng người khác:

• Ba mẹ hãy cư xử chừng mực và văn minh trước mặt trẻ. Trẻ nhỏ có khả năng ghi nhớ và bắt chước rất nhanh vậy nên để con có thể cư xử đúng đắn người khác, hãy cho con thấy cách mà ba mẹ ứng xử với chính con và với những người xung quanh, nhất là với người lớn tuổi.
• Dành cho con sự tôn trọng nhất định và khuyến khích con làm điều đó. 
• Động viên, dành lời khen ngợi khi con biết cư xử lễ phép và tôn trọng mọi người. Khi được ba mẹ công nhận, dần dần bé sẽ hình thành thói quen ứng xử này.

Xem thêm: Dạy trẻ cách ăn uống lịch sự – 90% bố mẹ bỏ qua các điều sau

Dạy kỹ năng sống cho trẻ 7 tuổi biết nói cảm ơn – xin lỗi

Dạy con biết nói lời cảm ơn – xin lỗi là bài học cơ bản trong giao tiếp ứng xử mà bất kỳ ông bố bà mẹ nào cũng cần hướng dẫn con. Trong cuộc sống, cần dạy trẻ nói lời cảm ơn khi được ai đó khen gợi, tặng quà, giúp đỡ,… và con nên biết nói lời xin lỗi trong trường hợp con làm sai, làm hỏng đồ hay con trót vô lễ với người lớn.

Nói lời cảm ơn là cách để con có thể bày tỏ sự yêu mến và tôn trọng dành cho người đối xử tốt với mình. Lời cảm ơn cần đi kèm với biểu cảm vui vẻ trên khuôn mặt để người nhận được cảm thấy vui vẻ và yêu quý con hơn. Tương tự với cảm ơn, khi nói  lời xin lỗi trẻ nên thể hiện được sự hối hận, áy náy với những điều mà con đã làm sai bằng cách cúi đầu và khoanh tay mong muốn nhận được sự tha thứ. 

Dạy bé 7 tuổi cách nói lời cảm ơn – xin lỗi sẽ giúp con hình thành nhân cách sống tốt đẹp hơn, con cũng sẽ trở thành em bé văn minh, lịch sự hơn trong mắt mọi người. Chưa bao giờ là quá muộn để ba mẹ bắt đầu hình thành thói quen này cho bé. Một lưu ý trong quá trình dạy bé đó là mẹ hãy dạy con nói đầy đủ cả câu với đầy đủ chủ ngữ và vị ngữ: “Ai xin lỗi? Xin lỗi ai? Vì lý do gì?” 

Ví dụ: Khi bé chỉ nói trống không “xin lỗi” hoặc “cảm ơn”, lời xin lỗi – cảm ơn lúc này chưa thể hiện cảm xúc và sự tôn trọng của con với người được nhận. Vậy nên, mẹ hãy chỉ con nói một câu đầy đủ như: “Con xin lỗi mẹ vì con đã đi chơi về muộn ạ.”

Kỹ năng biết chia sẻ, giúp đỡ người khác

Sự sẻ chia và giúp đỡ người khác được hiểu là hành động làm việc tốt có giá trị nhân văn cao đẹp mà ai cũng nên sở hữu đức tính này. Theo nghiên cứu đến từ nhà tâm lý học về sức khỏe trẻ em Hillary Kimberly (Mỹ), kỹ năng biết chia sẻ, giúp đỡ người khác sẽ xây dựng nhân cách, sự tự tin, trách nhiệm, lòng vị tha của trẻ.

Có nhiều ý kiến từ phía phụ huynh cho rằng nếu trẻ biết sẻ chia, giúp đỡ người khác quá sớm con sẽ chịu nhiều thiệt thòi hoặc dễ bị lợi dụng lòng tốt. Thế nhưng, hãy thử tưởng tượng nếu bé không biết “cho đi” mà chỉ mong muốn được “nhận lại”, con sẽ dần trở thành một em bé ích kỷ với tính sở hữu cao và thích tranh giành với người khác. Đây chắc hẳn là điều không ba mẹ nào mong muốn phải không nào?

Trên thực tế, bé 7 tuổi có thể nhận thức và biết rằng có ai đang lợi dụng con hay không. Vậy nên, ba mẹ đừng quá lo lắng mà hãy cùng con xây dựng kỹ năng này dựa theo một vài phương pháp dạy trẻ biết quan tâm chia sẻ mà UPO gợi ý dưới đây:

Giáo dục con bằng tất cả tình yêu thương: 

• Trước khi để bé sẵn sàng, tự nguyện giúp đỡ ai đó bằng sự chân thành, bé cần nhận thức tình yêu thương, sự sẻ chia là nền tảng quan trọng làm nên những mối quan hệ tốt đẹp. Nếu con muốn mọi người đều yêu mến và bảo vệ con, trước tiên con nên thể hiện tình yêu thương của mình dành cho họ bằng cách mong muốn đem lại niềm vui, hạnh phúc cho người khác.
• Để con dễ hình dung về lòng nhân ái giữa người với người, ba mẹ có thể lựa chọn cho bé nghe những câu chuyện hay những hình ảnh, tin tức chứa nội dung liên quan tới tình yêu thương, sự sẻ chia. Cách làm này dần dần thúc đẩy suy nghĩ mình cũng muốn được giúp đỡ người khác bên trong trẻ.

Giáo dục con thông qua hành động thực tế: 

• Cho bé tích cực tham gia các hoạt động thiện nguyện bằng cách quyên góp sách vở cho trẻ em nghèo, gây quỹ ủng hộ người khuyết tật, chăm sóc động vật ở trung tâm cứu trợ… để trẻ cảm nhận được niềm vui thực sự khi làm được việc tốt cho người khác.
• Để con được chứng kiến những bạn nhỏ khó khăn hơn con, những em bé không có quần áo mới để mặc thậm chí không có được những bữa ăn no. Thiện nguyện không chỉ là hoạt động dạy bé cách cho đi mà còn để con thêm yêu và biết trân trọng những điều tốt đẹp mình đang có được.

Kỹ năng sống bảo vệ môi trường

Bài học về bảo vệ môi trường sống là một trong các kỹ năng mà trẻ 7 tuổi nên nhận biết và có những hành động bảo vệ. Không riêng gì với trẻ em, môi trường sống rất quan trọng đối với con người, chúng ta không thể mạnh khỏe và tồn tại nếu môi trường bị hủy hoại. Nhằm giảm thiểu các tác động tiêu cực như ô nhiễm, khói bụi, tiếng ồn, khí thải… tới môi trường sống, các bạn nhỏ nên được ba mẹ trang bị các kiến thức và kỹ năng sống bảo vệ môi trường.

Theo lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Tuổi nhỏ làm việc nhỏ, tùy theo sức của mình”, ba mẹ có thể hướng dẫn bé cách bảo vệ môi trường bằng các hành động đơn giản như:

• Dạy trẻ phân loại rác và bỏ rác đúng nơi quy định. Hành động phân loại rác (chất thải tái chế, hữu cơ và vô cơ) sẽ giúp giúp việc xử lý rác thải nhanh chóng và hiệu quả hơn
• Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường tại trường học, làng xóm, hoạt động xã hội như trồng cây, tái chế nguyên liệu, nhặt rác,…
• Luôn động viên và khen ngợi khi con có thêm một hành động bảo vệ môi trường.
• Ba mẹ hãy cùng con tham gia bảo vệ môi trường bằng các việc làm hằng ngày như: hạn chế sử dụng túi ni lông, tắt điện khi không sử dụng, trồng cây xanh quanh nhà,…

Xem thêm: Dạy trẻ bảo vệ môi trường – Cùng bé gieo mầm xanh tương lai

Tự vệ – kỹ năng sống cho trẻ 7 tuổi mạnh mẽ

Xã hội hiện nay luôn tiềm ẩn các mối nguy hiểm đối với trẻ nhỏ, một trong số đó phải kể tới tình trạng xâm hại trẻ xem đang ngày một gia tăng. Đứng trước những mối nguy hại, ba mẹ cần chủ động tìm hiểu và hướng dẫn con cách bảo vệ bản thân với các kỹ năng tự vệ.

Tự vệ ngoài cuộc sống:

• Dạy trẻ cảnh giác mỗi khi gặp người lạ: Kẻ xấu thường sử dụng chiêu trò để thu hút và dụ dỗ trẻ nhỏ như: cho kẹo, dẫn con đi chơi, đóng giả làm người thân của ba mẹ để đón hộ,… Với những trường hợp này, ba mẹ cần dặn bé tuyệt đối không được tin và đi theo người lạ. Nếu con bị ép dẫn đi, hãy la hét thật to để tìm kiếm sự giúp đỡ từ thầy cô giáo hay những người đi đường.
• Tìm kiếm sự giúp đỡ khi con gặp nguy hiểm: Ba mẹ không thể ở cạnh và bảo vệ con cả ngày nên hãy chủ động dạy cho cách tìm kiếm sự giúp đỡ từ những người đáng tin cậy như: chú công an, bác bảo vệ, cô bán hàng, bác lao công,… bằng cách hét thật to, khóc lớn và kêu cứu. Đứng trước nguy hiểm, thay vì lo lắng con nên giữ bình tĩnh và ngay lập tức tìm kiếm sự giúp đỡ từ “người lạ an toàn”. 
• Dạy trẻ kỹ năng khi bị lạc: Ở các địa điểm vui chơi đông người như: công viên, bãi biển, trung tâm thương mại,… nguy cơ trẻ bị lạc rất cao. Để tránh sự bối rối và lo lắng khi đi lạc, ba mẹ hãy đặt ra các tình huống giả định về việc con có thể đi lạc và hướng dẫn bé cách xử lý. Trẻ cần ghi nhớ tên và số điện thoại của ba mẹ sau đó con hãy tìm kiếm sự giúp đỡ từ một người lớn và nhờ họ liên hệ giúp. 

Dạy trẻ dùng mạng xã hội:

• Không chia sẻ thông tin cá nhân, địa chỉ nhà công khai trên mạng xã hội bởi kẻ xấu có thể tìm kiếm thông tin và theo dõi trẻ dễ dàng hơn.
• Chỉ kết bạn với những người con thật sự quen biết, những người bạn “ảo” chưa chắc đã thật sự bằng tuổi con, đó có thể là kẻ xấu đang đóng vai một người bạn để từ từ tiếp cận và làm hại bé.
• Không gửi ảnh cá nhân hay chia sẻ vị trí của mình cho người lạ.

Kỹ năng sống xâm hại trẻ em:

• Không để người khác chạm vào các bộ phận trên cơ thể của con. Đây là một chủ đề khá nhạy cảm mà rất nhiều ông bố bà mẹ ngại nhắc tới. 
• Việc giáo dục giới tính cho trẻ là vô cùng quan trọng, con có quyền được biết rằng không phải ai cũng được tự ý đụng chạm vào cơ thể của mình.

Kỹ năng quản lý tiền bạc

Hầu hết các bạn nhỏ hiện nay đều được làm quen và tiếp xúc với đồng tiền từ rất sớm. Đó là tiền ăn sáng để đi học, tiền lì xì ngày tết, tiền thưởng học giỏi,… Tuy nhiên, đây là những khoản tiền con được cho chứ không phải do tự con kiếm được. Vậy nên, nhiều trẻ em không biết cách quý trọng giá trị đồng tiền mà thường tiêu xài một cách hoang phí, đua đòi theo các bạn.

Đó cũng chính là lý do vì sao ba mẹ nên dạy con kỹ năng quản lý tiền bạc hợp lý và tiết kiệm, đây cũng là kỹ năng rất quan trọng để dạy trẻ 7 tuổi tự lập. Trẻ 7 tuổi cần nhận thức rằng những đồng tiền mà con được cho được đổi lấy bằng những ngày đi làm vất vả của ba mẹ. Thay vì dùng tiền để ăn vặt và đi chơi cùng các bạn, con hoàn toàn có thể tiết kiệm tiền để mua những đồ dùng cần thiết hơn.

Dạy trẻ quản lý tiền là cách giáo dục thông minh mà ba mẹ nên bắt đầu triển khai càng sớm càng tốt. Để bé biết cân bằng và chi tiêu các khoản sao cho hợp lý, mẹ có thể cho con một vài gợi ý như:

• Khoản tiền để dành, tiết kiệm (30%)
• Khoản tiền đầu tư (30%)
• Khoản tiền cho đi sẽ được sử dụng vào các hoạt động, công tác từ thiện xã hội, giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn (10%) 
• Khoản tiền con được tự do sử dụng (30%)

Xem thêm: 10+ cách dạy trẻ 7 tuổi bướng bỉnh – Hiểu rõ tâm lý của con

Dạy kỹ năng sống cho trẻ 7 tuổi nhóm cảm xúc

Bên cạnh kỹ năng sống thiên về nhận thức hoặc xã hội, bê 7 tuổi cũng nên được trau dồi và rèn luyện nhóm kỹ năng sống về mặt cảm xúc. Dưới đây là danh sách các kỹ năng sống cần thiết cho bé 7 tuổi mà ba mẹ nên biết.

Kỹ năng cảm thông, giá trị của yêu thương

Khi trẻ có nhận thức đúng đắn biết đặt mình vào vị trí và biết suy nghĩ tới cảm xúc của người khác, đó chính là cách để con học được kỹ năng sống cảm thông. Để con trở thành một bạn nhỏ sống giàu tình cảm luôn thấu hiểu, ba mẹ hãy thử áp dụng các phương pháp giáo dục sau:

• Dạy con cách nhận biết và đọc vị cảm xúc: Con không thể an ủi hoặc chúc mừng người khác nếu không biết họ đang có tâm trạng, biểu cảm như nào. Khi quan tâm tới mọi người, bé cũng cần bộc lộ cảm xúc của mình thông qua biểu hiện nét mặt, giọng điệu hay ngôn ngữ cơ thể.
• Dạy con cách cư xử đúng mực: Trong các hoạt động lan tỏa giá trị yêu thương thể hiện tính nhân ái như: phát đồ ăn miễn phí, ủng hộ trẻ em nghèo,… là hoạt động vô cùng thực tế để ba mẹ dạy bé biết cảm thông đồng cảm với những người có hoàn cảnh không may mắn. Khi gặp gỡ những hoàn cảnh khó khăn, con không được có thái độ trêu chọc, quậy phá hay chê bai họ. Thay vào đó, con cần cư xử thật lễ phép và đặc biệt là dành sự tôn trọng dành cho người khó khăn ấy.
• Lắng nghe và chia sẻ cảm xúc cùng con: Hãy khuyến khích con được nói lên suy nghĩ tình cảm của mình, thường xuyên hỏi thăm cảm xúc của bé như: “Hôm nay mẹ có làm gì khiến con buồn không?”. Và ngược lại, bạn cũng nên dạy bé biết quan tâm và hỏi thăm tới cảm xúc của ba mẹ. Trò chuyện là cách tốt nhất để trẻ tìm được sự đồng cảm và thông cảm với ba mẹ và với mọi người xung quanh con.

Xem thêm: Dạy con yêu thương anh em – Bí quyết hoà thuận gia đình

Kỹ năng quản trị cảm xúc

So với trẻ mầm non, trẻ 7 tuổi đã có thể kiểm soát hành vi cũng như cảm xúc của chính mình một cách ổn định hơn. Ở giai đoạn này, bé thường có xu hướng giữ cảm xúc cho riêng mình thay vì bộc lộ chúng ra bên ngoài để ba mẹ được biết. Điều này đôi khi sẽ làm tâm trạng con cảm thấy mệt mỏi và không tìm được hướng giải tỏa cảm xúc. 

Để dạy trẻ quản lý cảm xúc, ba mẹ nên giúp con kiểm soát cảm xúc tiêu cực của bản thân bằng các cách như:

• Trò chuyện với con nhiều hơn: Bạn sẽ không thể giúp đỡ con nếu không thực sự nhận biết được vấn đề mà bé đang gặp phải. Vậy nên, phương pháp trò chuyện cùng con sẽ giúp các bé mở lòng và chia sẻ những khó khăn mà con đang có.
• Ba mẹ cũng cần loại bỏ cảm xúc tiêu cực của chính mình: Một phần nguyên nhân khiến trẻ trở nên tiêu cực về mặt cảm xúc có thể do sự tác động và ảnh hưởng gián tiếp từ phía ba mẹ. Do đó, ba mẹ cần kiểm soát cảm xúc của chính mình trước khi muốn giúp con rèn luyện kỹ năng quản trị cảm xúc.
• Kiên nhẫn khi dạy trẻ: Không phải lúc nào ba mẹ cũng dễ dàng kiềm chế sự nóng giận khi trẻ làm sai. Tuy nhiên, ba mẹ hãy nhớ rằng con chỉ là những đứa trẻ, chưa thực sự hiểu được nhiều điều và rất cần được chúng ta thật sự nhẫn nại và dạy bảo. Không ai sinh ra đã hoàn hảo và ngoan ngoãn, để con trở thành một em bé hiểu chuyện và độc lập là cả một hành trình dạy dỗ từ phía ba mẹ.
• Động viên, khích lệ con nhiều hơn: Cảm xúc tiêu cực của trẻ nhỏ thường đến từ áp lực học tập: con bị điểm thấp, bị bạn bè trêu chọc, bị cô giáo la,… Đây là những tình huống không thể tránh khỏi và buộc trẻ phải đối mặt và vượt qua chúng. Bé có thể lạc quan và suy nghĩ tích cực hơn nếu ba mẹ dạy cho con nhìn vấn đề với một góc nhìn khác tươi sáng hơn thay vì chỉ chăm chăm nhìn vào mặt xấu của nó. Khi con bị điểm thấp, thay vì trách mắng mẹ có thể động viên con rằng: “Mẹ thấy con đã rất cố gắng rồi phải không nào, mẹ tin là lần tới con có thể làm tốt hơn đấy.”
• Giải tỏa cảm xúc bằng hoạt động đọc sách: Vừa là cách giúp bé yêu bổ sung kiến thức mới vừa giúp con giảm bớt cảm xúc tiêu cực của bản thân quả là một giải pháp tuyệt vời mà ba mẹ có thể tham khảo. Việc khám phá những câu chuyện hấp dẫn đi kèm với hình ảnh sinh động chứa nhiều yếu tố hài hước sẽ giúp bé quên đi những áp lực học tập, mệt mỏi và cảm xúc tiêu cực mà con đang có.
• Giải tỏa cảm xúc bằng hoạt động xem phim giải trí: Ba mẹ có thể lựa chọn cho bé yêu các bộ phim hoạt hình hài hước phù hợp với độ tuổi của con và xem cùng bé. Hoạt động này không những gắn kết tình cảm gia đình mà còn là “liều thuốc tinh thần” giúp con giải tỏa được những căng thẳng, áp lực của bản thân.
• Tích cực cho bé tham gia các hoạt động thể dục thể thao: Vận động thể chất thông qua các hoạt động thể thao thường xuyên như chạy bộ, đạp xe, bơi lội, leo núi,… là cách chúng ta tiêu hao năng lượng của cơ thể từ đó giúp giải tỏa cảm xúc để ta có thể suy nghĩ tích cực, lạc quan hơn.

Kỹ năng quản lý thời gian

Trẻ 7 tuổi có rất nhiều hoạt động trong một ngày: bé đi học, vui chơi, giúp đỡ ba mẹ việc nhà, hay thậm chí là học thêm các môn học năng khiếu khác như đánh đàn, tập võ, học vẽ, học thanh nhạc,… Với một “lịch trình” bận rộn như vậy, không phải bạn nhỏ nào cũng có thể cân bằng và làm tốt các công việc. Vậy nên, việc xây dựng và giúp con hình thành thói quen quản lý thời gian là vô cùng cần thiết. 

Một số phương pháp dạy kỹ năng quản lý thời gian cho bé 7 tuổi mà ba mẹ nên biết:

• Dạy con cách sử dụng đồng hồ: Cách dễ nhất để bé quản lý được thời gian sinh hoạt đó là con biết xem đồng hồ. Ba mẹ có thể chuẩn bị cho bé một chiếc đồng hồ đeo tay hoặc đồng hồ để bàn học tập. Khi xem đồng hồ, hãy hướng dẫn bé nhận biết các khái niệm và giá trị của thời gian. Để trẻ dễ hình dung được 5 phút, 30 phút là bao lâu, hãy để con thực hành làm một công việc nào đó trong thời gian quy định. 
• Học cách sắp xếp công việc theo thứ tự ưu tiên: Trong thời gian sinh hoạt một ngày, có những công việc cần có sự ưu tiên mà con cần phải hoàn thành. Khi dạy bé bài học về quản lý thời gian, ba mẹ hãy lưu ý nhắn con về thứ tự ưu tiên các việc quan trọng cần làm trước này. Việc sắp xếp các công việc dựa trên thứ tự ưu tiên sẽ giúp trẻ có sự định hướng rõ ràng hơn trước khi bắt đầu.
• Lập kế hoạch, thời gian biểu cụ thể hàng ngày: Ba mẹ có thể hướng dẫn hoặc cùng bé lập ra thời khóa biểu cho các hoạt động trong ngày như thời gian ăn, ngủ nghỉ, thời gian học bài, xem tivi, chơi cùng các bạn,… Điều này giúp trẻ sống có kế hoạch và sinh hoạt đúng giờ giấc hiệu quả hơn đồng thời ba mẹ cũng nắm được các “nhiệm vụ” mà bé cần làm.
• Tạo thói quen ghi chú bằng sổ ghi nhớ, giấy note: Có nhiều lý do khiến trẻ hay quên làm một số hoạt động trong ngày vậy nên mẹ hãy sắm cho con một cuốn sổ ghi nhớ hay giấy note để mang theo bên mình. Việc ghi chép các việc cần làm sẽ giúp con sắp xếp thời gian phù hợp và kiểm soát chúng một cách dễ dàng hơn. 
• Lồng ghép bài học quản lý thời gian thông qua những câu chuyện thú vị: Nhất là đối với các bé có sở thích nghe kể chuyện, một số câu chuyện về chủ đề thời gian như “Có công mài sắt, có ngày nên kim”, “Rùa và thỏ”… là sự lựa chọn tuyệt vời dành cho bé.

Dù hướng dẫn trẻ phát triển bất cứ kỹ năng nào nêu trên, ba mẹ cũng cần trở thành người bạn đồng hành và là tấm gương sáng để con cái noi theo từ những hành động nhỏ nhất trong cuộc sống. Hy vọng những gợi ý về kỹ năng sống cho trẻ 7 tuổi trong bài viết này đã giúp ba mẹ có thêm kinh nghiệm trên hành trình nuôi dạy con yêu và dạy trẻ 7 tuổi tự lập. 

Mong muốn định hướng và phát triển kỹ năng sống toàn diện cho trẻ nhỏ, Tổ chức giáo dục UPO đã ấp ủ và hoàn thiện chương trình KidUP đặc biệt dành riêng cho các bé từ 6 – 9 tuổi. Khoá học sẽ giúp bé xây dựng nhận thức đúng đắn cũng như các kỹ năng sống cần thiết phù hợp với lứa tuổi. Với giáo trình cập nhật, hiện đại cùng đội ngũ giáo viên nhiệt huyết, kinh nghiệm, chắc chắn bé và gia đình sẽ có thêm những trải nghiệm thú vị và bổ ích.

Đăng ký khoá học KidUP NGAY

Tác giả/Tham vấn: LÊ ĐẶNG MINH NHẬT

Founder - CEO Công Ty CP Tiềm Năng Vô Hạn UPO

Thầy Lê Đặng Minh Nhật là nhà đào tạo, nhà nghiên cứu tâm lý giáo dục vời hơn 10 năm giảng dạy và đào tạo hơn 30.000 học viên toàn quốc. Thầy cũng là nhà huấn luyện và tư vấn cho đội ngũ nhân sự và khách hàng của các tập đoàn và doanh nghiệp: FPT, PQC hospitality, J&T express, Amyra, ILA, RMIT, AIA EXCHANGE, Chubb Life, Global Media…

"Giáo dục nào đâu phải là quần áo để khoác lên cho đẹp, bởi giáo dục vốn dĩ là khơi dậy cái đẹp từ bên trong mỗi đứa trẻ" chính là châm ngôn của thầy trong giáo dục con trẻ.